نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی(4)

ارزیابی     Evaluation

 معنی لغوی ارزیابی

            هر چند که دو واژه ( ارزیابی و ارزشیابی ) در عمل به طور مترادف مورد استفاده قرار می گیرند ، ولی باید توجه داشت که واژه ارزشیابی از نظر واژه شناسی تعریف نشده است . در صورتی که ، واژه ارزیابی معادل « بررسی کردن ارزش چیزی » تعریف شده است             ( فرهنگ معین ) . از این رو ، ترجمه ی ارزیابی در برابر واژه انگلیسی  evaluation  قرار داده شده است . ( 22 ) همچنین در فرهنگ انگلیسی به فارسی آریانپور واژه های  evaluate   و  evaluation   معنی شده اند به : ارزیابی کردن ، تقویم کردن ، قیمت کردن ، سنجیدن ، شماره یا عدد چیزی را معین کردن و ارزیابی و سنجش . ( 23 )

 تعریف ارزیابی

1-  ارزیابی‌ عملکردفرایندی‌ است‌ که‌ درآن‌ مدیران‌ وسرپرستان‌ رفتار کارکنان‌ را مشاهده‌ و بررسی‌ می‌کنند تا بتوانند بازخوردهای‌ لازم‌ را دربارة‌ نقاط‌ قوت‌ و ضعف‌ رفتارشان‌ به‌ آن ها ارائه‌ کنند . ( 18 )

2- ارزیابی‌ عملکرد عبارتست‌ از تعیین‌ درجه‌ کفایت‌ و لیاقت‌ کارکنان‌ از لحاظ‌ انجام‌ وظایف‌ محوله‌ و قبول‌ مسئولیت ها در سازمان‌ که‌ این‌ ارزیابی‌ باید به‌ طور عینی‌ و منظم‌ انجام‌ پذیرد . ( 18 )

3- ارزیابی‌ عملکرد « یعنی‌ سنجش‌ نسبی‌ عملکرد انسانی‌ در رابطه‌ با نحوة‌ انجام‌ کار مشخص‌ در یک‌ دوره‌ زمانی‌ معین‌ درمقایسه‌ با استاندارد انجام‌ کار و همچنین‌ تعیین‌ استعداد و ظرفیت های‌ بالقوه‌ فرد به‌ منظور برنامه‌ ریزی‌ در جهت‌ به‌ فعلیت‌ در آوردن‌ آن ها »  .       ( 18 )            

4 - ارزیابی عملکرد عبارت است از یک سیستم بازخور که دربرگیرنده ارزیابی مستقیم عملکرد اشخاص یا سازمان هامی باشد . ( 25 )

5- ارزیابی عملکرد ، به مجموعه اقدامات و فعالیت هایی اطلاق می‌گردد که به منظور افزایش سطح استفاده بهینه از امکانات و منابع در جهت دستیابی به هدف ها و شیوه‌ای اقتصادی توام با کارایی و اثر بخشی صورت می‌گیرد .

6- ارزیابی عملکرد به مجموعه اقدامات و اطلاعاتی اطلاق می گردد که به منظو افزایش سطح استفاده بهینه از امکانات و منابع در جهت دست یابی به هدف ها به شیوه ای اقتصادی توآم با کارایی و اثر بخشی صورت می‌گیرد . به طور کلی نظام ارزیابی عملکرد را می توان فرایند سنجش و اندازه گیری و مقایسه میزان و نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب دانست ، صاحب نظران مدیریت اندازه گیری عملکرد در بخش های دولتی را چنین تعریف کرده‌اند:

اندازه گیری عملکرد تلاشی است نظامند برای دانستن این که خدمات دولتی تا چه حد جواب گوی نیازهای مردم بوده و توانایی دولت در برآورده نمودن آن تا چه اندازه است.

اندازه گیری عملکرد تلاشی ضروری برای پاسخ گویی به سوالاتی در مورد بهبود بهره ورری در قالب عباراتی نظیر کارایی، اثر بخشی و قابلیت پاسخ گویی می‌باشد.

اندازه گیری عملکرد دولت روشی است جهت تعیین این که آیا خدمات با کیفیت و یا با هزینه‌ای مناسب به جامعه ارایه می‌شود یا خیر.

7- ارزیابی عملکرد عبارت است از فرایند سنجش و اندازه گیری عملکرد در دستگاه های اجرایی در چارچوب اصول و مفاهیم علمی مدیریت برای تحقق اهداف و وظایف سازمانی در قالب برنامه‌های اجرایی .

با توجه به تعاریف فوق و اهداف ما از این ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرایی، می توان تعریفی به شرح زیر ارایه نمود:

هدف از ارزیابی عملکرد عبارت است از: سنجش، ارزش گذاری و قضاوت در خصوص عملکرد دستگاه های اجرایی کشور بر اساس قوانین و مقررات مصوب ، رویکرد معیارهای اثربخش ، کارایی، اقتصادی و اخلاقی به منظور ارتقاء کیفیت خدمات دولتی. ( 26 )

8- سیستمی است که ارزشیابی و بازبینی دوره ای ازنحوه ی انجام کار افراد در سازمان را صورت می دهد . ( 11 )    

9- فرآیندی است که به طور نظام دار به تشریح توانایی ها و ضعف های کارکنان با توجه به شغل آن ها در فواصل معین می پردازد .       ( 11 )   

10 - ارزشیابی  فرآیند جمع آوری و تفسیر نظام دار شواهدی است که در نهایت به قضاوت ارزشی با چشم داشت به اقدامی معین بیانجامد .  ( 27 )  

11-  سنجش ارزش نسبی پدیده ها با استفاده از معیارهای معین . ( 28 )

12 – ارزشیابی عبارت است از روشی که به وسیله آن میزان نزدیکی به هدف مورد نظر سنجیده می شود و درک این مساله از طریق مقایسه وضع فعلی با هدف نهایی روشن می گردد . به عبارت دیگر ارزشیابی ، مقایسه ای است بین آن چه وجود دارد و آن چه کمال مطلوب است ؛ از نظر کلی ارزشیابی را می توان سنجش کمی و کیفی رشد و یا تغییری دانست که در موضوع مورد نظر به وجود آمده است و منظور از این سنجش کسب اطمینان و ایجاد انگیزه لازم برای اجرا و یا ادامه برنامه است . ( 29 )

13 – ارزشیابی فرآیندی است که در آن ، سطوح تصمیم مورد نظر تعیین می شود ، اطلاعات مناسب برگزیده ، جمع آوری ، و تجزیه و تحلیل می گردد تا گزارشی تهیه شود که بر اساس آن تصمیم گیران بتوانند تصمیمات مناسب و مقتضی اتخاذ نمایند . ( 30 )

14 – ارزشیابی فرآیند منظمی است که در طی آن در باره ارزش ، مطلوبیت ، موثر بودن ، یا کفایت چیزی طبق ملاک ها و مقاصد معینی قضاوت و داوری می شود . این داوری مبتنی بر مقایسه دقیق داده های عینی با استانداردهای انتخابی است . تعریف دقیق آن چه باید ارزشیابی شود ، دقیق بودن هدف ها ، تعیین ملاک های ویژه ، مشاهده و اندازه گیری دقیق ، و نتیجه گیری منطقی از جمله ویژگی های عمده ارزشیابی دقیق به شمار می روند . ( 30 )

15 – ارزشیابی کنترل کیفی فرایندها و نتایج یک برنامه آموزشی است . ( 30 )

16 – ارزشیابی عبارت است از فرایند تعیین کردن ، به دست آوردن ، و فراهم ساختن اطلاعات توصیفی و قضاوتی در مورد ارزش و مطلوبیت هدف ها ، طرح ، اجرا و نتایج به منظور هدایت تصمیم گیری ، خدمت به نیازهای پاسخ گویی و درک بیش تر از پدیده های مورد بررسی . ( 31 ) 

17 – ارزشیابی عبارت از یک سلسله اقدامات رسمی به منظور بررسی عملکرد کارمندان در فاصله زمانی معین است که شامل تمامی رفتارهای فرد در ارتباط با کارکرد او در آن دوره زمانی می شود . ( 35 )

18 – ارزشیابی عبارت است از سنجش و اندازه گیری کار و نتیجه به دست آمده از کار با مقیاس و شاخصی که به توان کمیت و کیفیت مورد نظر را با دقت به گونه ای عینی و دور از داوری های شخصی و ملاک های مبهم اندازه گیری کرد . ( 35 )

19 – ارزشیابی و پاداش به معنی فرآیند مقایسه نتایج حاصله در پایان یک دوره معین با اهداف از پیش تعیین شده به منظور تعیین میزان پیشرفت ، تغییر و تجدید نظر در برنامه ها و دادن جزای مناسب با حسن و یا سوء اجرای عمل و نتایج حاصله می باشد . ( 35 )

20 - ارزیابی : داوری و قضاوت ارزشی و تخمین قیمت و ارزش کمی و کیفی چیزها و درجه بندی به وسیله ملاک و معیار معین . ( 36 )