نکات حیاتی برای گوش دادن موثر و ایجاد ارتباط موثر

نکات حیاتی برای گوش دادن موثر و ایجاد ارتباط موثر

 گوش دادن موثر رازی است که می‌تواند باعث برقراری ارتباطی محکم بین ما و دیگران شود

خیلی ها تصور می‌کنند که در گفتگو، باید حرف‌های بیشتری بزنند. در حالی‌که این روزها می‌دانیم آن کسی که بیشتر گوش می‌کند و کمتر سخن می‌گوید، فرد مقبول جامعه به حساب می‌آید.

برای اینکه بتوانیم با دیگران ارتباط خوبی بسازیم، اول باید شنونده خوبی باشیم.

ابزارهای گوش دادن فعالانه که برخی از آن ها در زیر ارائه شده اند به شما کمک می کنند مکالمه و یا بحث موفقیت آمیزی داشته باشید:

بر سخنان فرد سخنگو تمرکز کنید.

اگر بخواهیم گفتگوی خوبی را شکل بدهیم، به جای اینکه فقط سخنرانی کنیم، باید به طرف مقابل هم توجه کنیم. بنابراین لطف کنید و به طرف مقابل‌تان هم فرصتی برای گفتگو دهید.

فراموش نکنید که گفتگو، یک اقدام دو طرفه است.

ارتباط چشمی خود را با فرد سخنگو حفظ کنید تا بداند که به او توجه دارید.

در یک گفتگو، باید فقط به طرف مقابل توجه کرد. غیر از حفظ ارتباط چشمی‌تان با طرف مقابل، حواستان باشد که کار دیگری هم نکنید. لطفاً با کلید یا موبایل‌تان بازی نکنید. گوش دادن موثر ساده است: لطفاً فقط گوش دهید!

فضل فروشی نکنید.

اینکه من فقط از افتخارات و داشته‌هایم تعریف کنم، گفتگو را به سمت یک میدان نبرد خواهد برد. راستش معمولاً هیچکس دوست ندارد شنونده افتخارات غلوآمیز دیگران باشد.

وقتی نمی‌دانید، سخنرانی نکنید!

انگار زشت است اگر ما وارد بحثی نشویم! نه آقا ! زشت وقتی است که ما اطلاعات مناسبی در حوزه بحث نداریم و همچنان وارد می‌شویم و نظر کارشناسی هم می‌دهیم.

برای داشتن یک گفتگوی سالم، خیلی وقت‌ها می‌توان صادقانه گفت که در این مورد اطلاعات مناسبی ندارم.

به رفتار طرف مقابل‌تان توجه کنید.

اگر مخاطب، حواسش جای دیگری است، شاید مشکلی دارد و الان فرصت مناسبی برای گفتگو با او نیست.
اگر به ساعت نگاه می‌کند، شاید دیرش شده است و باید برود.
بد نیست کمی از اصول زبان بدن مطلع باشیم تا در گفتگوها، دچار اشتباه نشویم.

به احساسات و عواطف طرف مقابل دقت کنید.

برای درک کامل پیام فرد سخنگو، هم به محتوا و هم به عواطف موجود در پیام توجه کنید. حرفی که می‌زند، با لحن خاصی بیان می‌شود که دنیای حرف نگفته می‌تواند در آن نهان باشد.

برای گوش دادن موثر ، قضاوت نکنید.

خیلی از ما عادت کرده‌ایم که بشنویم تا بتوانیم خوب جواب بدهیم! بنابراین اصلاً گوش نمی‌دهیم و فقط دنبال دلیل و مدرکی برای حرف‌های بعدی خودمان هستیم. با اولین حرف، ممکن است طرف را محکوم کنیم و هر وقت نوبت سخت گفتن ما شد، حکمی که صادر کرده‌ایم را برایش بخوانیم!

ولی گفتگوی خوب، گفتگویی است که به‌دور از قضاوت باشد.

سوالات باز بپرسید.

اگر بپرسید از کارتان راضی هستید، معمولاً جوابی ساده در قالب بله یا خیر، تحویل می‌گیرید. با این روش، گفتگوی خوبی شکل نخواهد گرفت.

اما اگر می‌خواهید گفتگوی طولانی‌تر و لذت‌بخش‌تری داشته باشید، سوالتان را کمی بازتر کنید. برای این کار می‌توانید احساس را داخل کنید و یا از ترکیبات چه‌چیزی، چطور، چه‌کسی، چه زمانی، کجا و … استفاده کنید.

مثلاً می‌توانید سوال‌تان را این‌بار اینگونه بپرسید: در مورد کارتان چه احساسی دارید؟ از چه چیز آن خوشتان می‌آید؟

پرحرفی نکنید.

همانگونه که قبلاً هم گفتیم، در گفتگو باید هم گفت و هم شنید. ولی نکته مهم اینجاست که وقتی فرصت گفتن را داریم، کم و گزیده، سخن بگوییم. دیگران از آدم پرحرف خوششان نمی‌آید. مردم به کسی می‌گویند خوش صحبت که به اندازه صحبت می‌کند.

نشان دهید که توجه می‌کنید.

یک راه نشان دادن توجه، گفتن عباراتی مثل اوهوم و بله و … است. راه دیگرش هم این است که بعد از چند جمله از طرف مقابل، حرف‌هایش را با زبان خودتان خلاصه کنید و تحویلش دهید. با این روش، اگر برداشت اشتباهی کرده باشید، اصلاح می‌شود.

مانند یک مصاحبه‌گر، گفتگو کنید.

مصاحبه‌گرها، هدفشان کشف حقیقت است و کمتر حرف می‌زنند تا بتوانند حرف‌های خوبی از طرف مقابلشان بشنوند. ما هم می‌توانیم در گفتگوهایمان مثل آنها برخورد کنیم. گفتگویی با هدف کشف نیت و جان کلام طرف مقابل.

منبع: https://modiriran.ir/

نظارت آموزشی : مدل های نظارت و راهنمایی معلمان

نظارت آموزشی : مدل های نظارت و راهنمایی معلمان

     جهانی شدن و بین المللی شدن و آثار آن، انتظارات جدیدی را در تعلیم و تربیت خلق کرده است. بنابراین برای پاسخگویی به این نیازها، نیازمند آموزش و پرورش نوینی هستیم که نه تنها پوسته آن باید تغییر کند، بلکه هسته آن نیز باید تغییرات اساسی و بنیادی نماید. آنچه مسلم است این موج در نهاد آموزش و پرورش که نهاد بنیادی و اصلی هر جامعه است نیز تاثیر داشته است. ظهور تعلیم و تربیت جدید، نیاز به تغییرات اساسی در تعلیم و تربیت قدیم را ضروری ساخته است. از جمله کارکردهای مهم در مدیریت تغییرات تعلیم و تربیت توجه به روشها و مدلهای نظارت آموزشی است.

انتظارات از تعلیم و تربیت جدید

     در تعلیم و تربیت جدید در تمام سطوح در حال توسعه و تغییر هستیم. شیوه های تغذیه علمی و دادن اطلاعات به شاگردان تبدیل به استقلال در کسب اطلاعات و ردیابی اطلاعاتی شده است. امروز شاگردان باید یاد بگیرند که به چه دانش، نگرش و مهارتی نیازمندند و چگونه و از چه راهی می توانند آنها را بدست آورند. در این نوع آموزش و ایجاد انگیزش برای یادگیری خود هدایتی، خود کنترلی، خود ارزیابی، خود آغازگری و خود مشاهده گری به انگاره نظارتی جدید که انعطاف پذیر و جامع بوده و به تمامی جوانب نیازهای حرفه ای معلمان و دانش آموزان پاسخ دهد، نیازمند هستیم.

     امروزه مهمترین عامل در رسیدن به اهداف آرمانی و مهمترین موضوع با هر نگرشی، عنصر مدیریت آموزشی و کارکردهای آن همچون نظارت است. لذا برای رسیدن به جایگاه واقعی آن باید به مهمترین کارکرد سازمان یعنی نظارت توجهی ویژه داشت.

     در مقاله حاضر به انواع مختلف مدل ها، چارچوب ها، انگاره ها و نظریه های نظارت اشاره می شود.

مدل های نظارت آموزشی

۱- مدل نظارت مستقیم

     نقش ناظر در این مدل هدایت و آگاهی بخشی به معلم است. این مدل، رفتارهای آموزشی و تسلطی معلم را ارزشیابی می کند. در این نوع نظارت، شیوه تشویق و تنبیه ابزار کار ناظران است. تصمیم گیری با ناظر است و تفویض اختیار در کار نیست و متکی بر اختیار و قدرت است. این مدل پاسخی به نیازهای تعدادی از معلمان است به خصوص، معلمان تازه کار، که به دستورالعمل های روشنی نیاز دارند.

۲- مدل نظارت غیرمستقیم

     ناظر در این مدل به تفاسیر معلم و ادراکات او با دقت گوش می دهد و سپس بیان می کند که چگونه تفاسیر و معانی را درک کرده است. از گونه های این مدل می توان نظارت دانش آموزان و اولیا را نام برد.

۳- مدل نظارت انتخابی

     نقش این مدل ارائه ابعاد متفاوت است که معلم در کلاس درس آن را انتخاب و انجام می دهد. در این مدل معلم در ارتباط با تصمیم گیری مسئولیت دارد. هدف این مدل ارائه راه حل هایی است که فضایی را برای معلم ایجاد کند که بتواند با استفاده از انتخاب های خود تدریس کند.

۴- مدل نظارت همتا

     در این مدل نظارت جنبه نیمه رسمی دارد. به جای ناظر آموزشی، معلمان مدرسه به عنوان همکار و در سطحی مساوی بر کار هم نظارت می کنند. نظارت همکار روشی بدون ارزشیابی است. در این مدل معلمان با هم قرار می گذارند که رشد حرفه ای یکدیگر را بر عهده بگیرند. آنان برنامه ای برای بازدید از کلاس تنظیم می کنند تا تدریس همکار خود را مشاهده کنند و بر اساس آنچه مشاهده کرده اند به هم بازخورد دهند یا به روش های تدریس و طرز برخورد معلم با شاگردان پی ببرند و از آنچه در کلاس دیگری می گذرد آگاهی بیشتری پیدا کنند.

۵- مدل نظارت خلاق

      ترکیبی از مدل های مختلف نظارت است و اساس این مدل عقلایی و مبتنی بر آزادی و خلاقیت می باشد که سه هدف عمده عقلانیت، نوآوری و آزادی را به وسیله سه راهکار زیر دنبال می کند:

      تلفیق و ترکیب مدل ها یا ترکیب رفتارهای نظارتی براساس نیاز تفویض مسئولیت نظارت از ناظر به منابع دیگر همچون معلمان استفاده از بصیرت های زمینه های دیگر

۶- مدل نظارت خود حمایتی اکتشافی

      این مدل توسعه یافته مدل نظارت خلاق است و برای ناظران و معلمان فرصت هایی را فراهم می سازد که از تدریس خودشان از طریق مشاهده و کشف آگاه شوند. هدف این مدل دستیابی به خود اکتشافی و مهندسی مجدد آموزش بر اساس آگاهی های اتخاذ شده از مشاهدات کلاسی و آموزشی است. مدل خود اکتشافی به عوض اینکه در رابطه با آموزش به قضاوت بپردازد آنرا توصیف می کند.

۷- مدل نظارت خودگردان

     در این مدل مهمترین نقش و مسئولیت رشد حرفه ای معلم به عهده خود اوست. بدین صورت که او بر اساس ارزیابی نیازهای خود، برنامه سالانه ای را تدوین می کند و زمینه های متفاوتی را که لازم می داند در آن تقویت گردد، مشخص می کند. در مرحله بعد معلم اهداف و برنامه تنظیم شده را با ناظر آموزشی در میان می گذارد. البته باید اهداف تعیین شده واقعی و قابل دستیابی باشند. در پایان زمان مشخص که معمولا یک سال است معلم و ناظر با هم جلسه ای می گذارند تا درباره پیشرفت ها و میزان دستیابی به اهداف و رشد حرفه ای معلم صحبت کنند.

۸- مدل نظارت کلینیکی

     مطالعه رفتار معلم در کلاس درس با روشی نظام مند و در جوی توام با مشارکت و احترام متقابل است و در برگیرنده مجموعه فعالیت هایی است که منجر به اصلاح فرآیند یاددهی و یادگیری می گردد. فرآیندی که به منظور صمیمی شدن با معلمان برای اصلاح آموزش و رشد حرفه ای معلم قبل و یا در حین خدمت می باشد.

۹- مدل نظارت توسعه ای

      در این مدل، نظارت نیاز به ناظرانی دارد که بتوانند معلمان را در غنی سازی خزانه علمی خود کمک کنند و آنان را به بازاندیشی تشویق نماید. اگرچه مدل نظارت کلینیکی اهداف نهضت “حرفه ای شدن” را برآورده می سازد، اما با همه معلمان در یک سطح رفتار می کند و همه را در یک سطح می نگرد، گو اینکه همه در یک سطح هستند. مدل نظارت توسعه ای این مشکل را برطرف کرده است.

۱۰- مدل نظارت محتوایی

       در این مدل سبک های نظارت با سطوح آمادگی معلمان تطبیق داده می شوند. سطح آمادگی تابعی از شایستگی و اعتماد به نفس معلم است. شایستگی حوزه ای از دانش، مهارت و توانمندی معلم برای انجام کار ویژه است و اعتماد درجه ای از خودباوری، اراده، انگیزش، علاقه و اشتیاق است که باعث مشارکت و مداخله در آموزش می شود.

۱۱- مدل نظارت حمایتی

      نظارت حمایتی در واقع رهبری آموزشی است که آسان ساز، تسهیل گر و پرورش دهنده روابط بین کارکنان میانجی بین کسانی است که اهداف مدرسه را دنبال می کنند. نظارت حمایتی دارای ۶ مولفه تعیین اهداف، طرح درس، مشاهده، توسعه حرفه ای، تعهد حرفه ای و ارزشیابی پایان سال است.

منبع: http://behinegi.com/ - فرشته قائمی طلب

ای کاش در مدرسه و دانشگاه به ما یاد می دادند که ...

ای کاش در مدرسه و دانشگاه به ما یاد می دادند که ...

• ... کتاب درسی برای امتحان و نمره گرفتن نیست بلکه برای استفاده در زندگی است. و ارزش آنچه یاد گرفته ایم در میزان تاثیر آن در زندگی و طی راه کمال و انسانیت است
• ... مدرسه و دانشگاه رفتن یک تکلیف نیست و مدرک تحصیلی تکیه گاه زندگی نیست وتنها راه موفقیت درس خواندن نیست؛ بلکه فقط یکی از راه های تلاش برای رسیدن به اهداف زندگی است.
• ... پول چیست و چقدر ارزش دارد و کمک می کردند که به هوش مالی و مهارت های مالی دست پیدا کنیم و می آموختیم که چگونه هزینه و پس انداز(مثلا حداقل ماهی 10 درصد درآمد خویش را پس انداز کنید) کنیم.
• ... خودآگاهی پیدا کنیم. توانایی شناخت خویشتن و داشتن تصویری تا حدممکن واقع‌بینانه از خود اعم از آگاهی از نقاط قوت و ضعف شخصی، خواسته‌ها، نیازها، حقوق و مسئولیت‌های  فردی و اجتماعی خود به عنوان انسان و شهروند در جامعه، داشتن ارزشها و باورهای موجه و مستدل و بهره‌مندی از انگیزه‌های درونی عمیق و قوی در زندگی.
• ... مهارت های ارتباطی به دست آوریم. این مهارت که به ما کمک می‌کند تا بتوانیم ارتباطی مؤثر و توأم با رضایت دوسویه و بدون قضاوت و سرزنش دیگران با آنها برقرار کنیم و به خواسته‌های مشروع‌مان برسیم شامل مهارت‌های مذاکره، ارتباط کلامی و غیرکلامی مؤثر، ابراز اثربخش خود در جامعه، مهارت طرح پرسش، مهارت شنیدن و… است.
• ... همدلی کنیم. توانایی درک دیگران و همراهی با آن‌ها حتی زمانی‌که در آن شرایط قرار نداریم، به معنای همدلی با دیگران است و موجب می شود احساس پیوند عمیق با سایر انسان‌ها داشته باشیم، تفاوت‌ها را به عنوان اصلی انکارناشدنی در زندگی بپذیریم، ارتباطی انسانی توأم با تفاهم با دیگران برقرار کنیم، به فردیت و حقوق دیگران احترام بگذاریم و در نهایت موجب می‌شود روابط اجتماعی بهبود یابند و جامعه به فضایی بهتر، آرام‌تر و امن‌تر برای زندگی تبدیل شود.
• ... روابط بین فردی برقرار کنیم. این مهارت، حسی دال بر تعلق داشتن به یک گروه، اعتماد به دیگرانی متفاوت از خودمان و «ما»ی مشترک و مبتنی بر مشارکت و همکاری را در جامعه ایجاد می‌کند و موجب می‌شود دوستیهای متقابل و پایدار را تجربه کنیم.
• ... مهارت های حل مساله داشته باشیم. زندگی سرشار از مسایل گوناگونی است که می‌توان به مدد تجارب پیشین و تفکری پویا و گشوده با آنها مواجه شد و راه‌حل مناسب برای آنها یافت یا خلق کرد. تشخیص مشکلات و علل به وجود آورنده مسایل و مشکلات، ارزیابی ریشه‌های آن‌ها، یاری طلبیدن از دیگران و مدیریت تعارض از جمله ویژگی‌هایی است که در این بخش باید به آن‌ها توجه کرد.
• ... مهارت تصمیم گیری داشته باشیم. ما همگی در زندگی ناگزیر از اخذ تصمیمات ریز و درشت گوناگونیم و در این راستا توانایی تعیین اهداف استراتژیک و واقع‌بینانه، گردآوری اطلاعات کافی با توجه به این اهداف، تصمیم‌گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیت‌ها، انعطاف‌پذیری در فرآیند تصمیم‌گیری، انتخاب بهترین راه‌حل از بین راه‌حل‌‌های گوناگون ممکن و در نهایت برنامه ریزی، اجرا و پذیرش مسئولیت این تصمیمات لازم و ضروری‌ است.
• ... تفکر خلاق داشته باشیم. نگاه متفاوت و مواجهه با مسایل و مشکلات به مثابه فرصت و نه تهدید، یادگیری فعالانه و مستمر در هر شرایطی همراه با کشف یا خلق راه‌حل‌های نو و بدیع می‌تواند نشانگر تحقق خلاقیت در اندیشه و سبک زندگی هر فردی باشد.
• ... سنجشگرانه‌اندیشی یا تفکر نقادانه داشته باشیم به این معنی که هرچیزی را به سادگی نپذیریم، فریب ترفندها و مغالطات دیگران را نخوریم، از نقش پیش‌داوری‌ها، ارزش‌ها و نگرش‌های اجتماعی- فرهنگی غافل نشویم و بکوشیم به پشتوانه‌های عقلی، دلایل و استدلال‌ها در برخورد با هر مدعایی توجه کنیم.
• ... توانایی تشخیص هیجان‌های خود و دیگران، ارتباط آن‌ها با احساسات، تأثیر آن‌ها بر رفتارهای طرفین و واکنش مناسب با هیجان‌های منفی یا شدید خود و دیگران از جمله نکات قابل توجه در این زمینه‌اند.
• ... استرس را مدیریت کنیم. زندگی در دنیای کنونی سرشار از استرس‌های گوناگونی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر منفی بگذارد و از این روی شناسایی موقعیتهای استرس‌زا، نحوه مواجهه با آن‌ها و حفظ آرامش در این گونه شرایط از اهمیت بسزایی برخوردار است.
• ... قانون 20 / 80 را به کار بگیریم. این یکی از بهترین روش ها برای این است که بهترین استفاده را از وقتتان بکنید. چیزی که قانون ۸۰/۲۰ می گوید این است که ۸۰ درصد ارزشی که بدست می آورید، نتیجه ی ۲۰ درصد از تلاشی است که انجام داده اید. این یعنی اینکه اکثر کارها و مشغولیت های ما مفید نیستند. پس می توانیم خیلی از کارها را از لیست انجام کارمان خط بزنیم. در عوض وقت و انرژی بیشتری روی کارهای دیگر، که به نظر می رسد بازده بیشتری - چه از لحاظ موفقیت و چه از لحاظ حس رضایت درونی - دارند بگذاریم.
• ... قانون پاریکینسون را مد نظر داشته باشیم. یعنی می توانید کارها را خیلی سریع تر از آنچه که فکر می کنید انجام بدهید! این قانون می گوید کاری که قراراست انجام بدهید متناسب با وقتی است که برایش(در ذهن) در نظر می گیرید خودش را کش می دهد و درجه ی سختی اش را تعیین می کند! یعنی اگر به خودت بگویی ظرف یک هفته یک راهکار برای فلان مشکل پیدا می کنم، آن مشکل خودش را سخت تر و سخت تر جلوه می دهد و ممکن است نتوانی حتی در یک هفته هم برایش راه حلی پیدا کنید. پس وقتت را روی پیدا کردن راه حل متمرکز کن. به جای یک روز یک ساعت، و به جای یک هفته یک روز به خودت فرصت بده. این کار باعث می شود که مغزت فقط روی راه حل و کار کردن متمرکز بشود، نه سختی کار!
• ... تراکتوری کار کنیم. کارهای خسته کننده و تکراری می توانند باعث پایین امدن سطح هیجان و به تعویق افتادن کار بشوند. یکی از راه هایی که می شود انها را سریع انجام داد این است که انها ر تراکتوری انجام بدهیم. یعنی همه را پشت سر هم انجام بدهیم. اینجوری ان زمانی که برای دل کندن از وضعیت فعلی و راضی کردن خودتان صرف می کنید، فقط برای کار اول لازم می شود و کارهای بعدی سریع تر انجام می شوند.
• ... اول باید چیزی بدهید تا چیزی بگیرید. شاید این قضیه با حس تان جور در نیاید. چون معمولا همه این ذهنیت را داریم که تا کسی برایمان کاری انجام نداده نباید برایش کاری انجام بدهیم. مشکل اینجاست که خیلی ها اینجوری فکر می کنند، و خوب طبیعتا نتیجه این می شود که در آخر هیچ کدام کاری انجام نمی دهند.
• ... فعالیت کنیم، نه واکنش نشان دهیم. اگر همه رفتارشان واکنشی بود، شاید خیلی از اتفاقات هیچ وقت نمی افتاد و همه منتظر می نشستند تا کسی فعالیتی بکند و بعد به واکنش نشان می دادند این اتفاق ممکن است بالاخره اتفاق بیافتد، ولی خیــــلی طول خواهد کشید!. پس به صرفه تر این است که خودتان فعالیت کنید. به سادگی می توانید اولین نفری باشید که حرکتی می کند و یک سری آدم واکنشی به دنبالش راه می افتند. این کار نه تنها شما را از حس وحشتناک انتظـــار دور می کند، بلکه باعث می شود احساس کنید ان کسی که زندگیتان را  در دست دارد و در حال کنترل کردنش هست خودتان هستید، نه نیروهای جورواجور بیرونی!.
• ... اشتباهات و شکست ها بد نیستند. وقتی که از اشتباه کردن و شکست خوردن بترسیم محتاطانه عمل می کنیم و ترجیح می دهیم بشینیم و انتظار داریم کس دیگری اول کاری را شروع کند نه ما. در حالی که باید همانند دوران کودکی کار را به رغم شکست خوردن بارها تکرار کنیم تا موفق شویم و بدانیم با اشتباه یا شکست خوردن دنیا به آخر نمی رسد و موفقیت در زندگی در تسلیم نشدن است. چون هر کسی در زندگی ممکن است بارها و بارها شکست بخورد. شکست آموزنده است به ما یاد می دهد که چطور متواضع باشیم و راه درست تری را برای جبران آن انتخاب کنیم . توماس ادیسون با شکستهای متمادی توانست به هدف خود برسد ، او می گفت :" من شکست نخوردم ، تنها ده ها هزار راه را امتحان کردم که برایم مفید نبود ! و به نتیجه نرسید !"
• ... به خودمان سخت نگیریم. چرا آدمها بعد از یکی دوبار اشتباه کردن و شکست خوردن از کاری دست می کشند؟ یک دلیل خیلی بزرگ این کار این است که دارند از درون خود را می زنند چون فقط به ناراحتی و درد درونی اضافه می کنند و وقت با ارزش خود را تلف می کنند پس این عادت را از خودتان بگیرید و این قدر خود را ملامت نکنید.
• ... روی چیزی که می خواهیم تمرکز کنیم، نه چیزی که نمی خواهیم. شما در مغزتان سیستمی به نام سیستم فعالیت مشبک دارید که به شما اجازه می دهد چیزهایی که در ذهنتان رویشان تمرکز کرده اید را ببینید. این یعنی شما هرچقدر تمرکزتان را روی اهدافتان بیشتر کنید، بیشتر با آنها مواجه می شوید.
• ... رفتارمان واقعیت را عوض می کند. نکته ی خیلی ظریف و قابل توجهی که وجود داره این است که رفتار ما، واقعیت های اطرافمان را عوض می کند. ممکن است که در ذهن همه بدبینی به عنوان واقعیت زندگی پذیرفته شده باشد، اما اینها به خاطر این است که سیستم فعالیت شبکه ای مغزمان عادت به پیدا کردن چیزهای بد دارد. اگر سعی کنید رفتارتان را به طور جدی عوض کنید - و با این کار واقعیت اطرافتان را تغییر بدهید - به نتایج متحیر کننده ای می رسید.
• ... که شکر کردن یک راه آسان برای خوشحال کردن خودمان است. یکی دو دقیقه وقت گذاشتن برای شکر کردن، خیلی راحت می تواند یک حال بد را به یک حال خوب تبدیل کند . این کار می تواند برای خوشحال نگه داشتن روحیه تان، و تمرکز روی چیزهای خوبی که می خواهید به دست بیاورید کمکتان می کند.
• ... خودمان را با کسی مقایسه نکنیم. اگر دست از مقایسه کردن خودتان با دیگران برندارید، در واقع دارید به دنیا اجازه می دهید که احساسی که نسبت به خودتان دارید را کنترل کند . بهترین راه این است که خودت را با خودت مقایسه کنی. ببین چقدر از جایی که بودی فاصله گرفتی، چه چیزهایی به دست آوردی و چقدر رشد کردی. شاید خیلی کار هیجان انگیزی به نظر نرسد، اما در طولانی مدت کلی به شما قدرت و ثبات درونی می دهد.
• ... هشتاد تا نود درصد چیزهایی که از آنها وحشت داریم، اتفاق نمی افتند. اینها فقط هیولاهایی هستند که ما در ذهن خودمان ساخته ایم، و اگرهم اتفاق بیافتند، قطعا به ان دردناکی و وحشتناکی که فکر می کردیم نخواهند بود. سعی کنید به خودتان یادآوری کنید که درصد خیلی کمی از ترس ها و وحشت های گذشته ام به واقعیت پیوستند...پس چرا فکر می کنم این بار با بقیه ی وقت ها فرق می کند؟؟
• ... هیچ چیزی را خیـــــلی جدی نگیریم. خیلی راحت می شود درگیر مسائل شد. ولی آن احتمالات بدی که می دادیم معمولا اتفاق نمی افتند و چیزی که الان برایش نگرانیم و حرص می خوریم به احتمال خیلی زیاد در سه سال بعد اصلا به یادمان نمی آید. پس خودت، افکار، و احساساتت را آنقدر جدی نگیر که اسباب شکنجه ی خودت شود. راحت باش و به چیزهای خوب زندگیت فکر کن.
• ... همه چیز را بنویسیم. اگر مغزتان یک سطل پر سوراخ و هر چیزی که درآن می ریزید یکدفعه ناپدید می شود، پس خطر اینکه ایده های ناب و خوبی که به ذهنتان می رسد خیلی راحت از ذهنتان پاک شوند، وجود دارد. خودتان را عادت بدهید به اینکه افکار و اهدافتان را بنویسید - همه چی را ! اینطوری راحت تر می توانید روی چیزهایی که می خواهید متمرکز شوید.
• ... در هر تجربه ی بدی یک فرصت وجود دارد. در هر شکست یا تجربه ی تلخی، چیزهایی وجود دارد که می توانی از آنها درس بگیری و برای رشد خودت استفاده کنی. شاید حتی بشود گفت که تجربه های منفی، چیزهای بیشتری برای یاد دادن نسبت به تجربه های موفقیت آمیز دارند. بعضی وقتها، نکته ای که از یک تجربه ی بد یاد گرفته می شود، از داخل ده ها تجربه ی موفقیت آمیز در نمی اید. پس هر بار که یک "تجربه ی منفی" برایت پیش آمد، از خودت بپرس: چه چیزی راجع به این شرایط می تواند خوب باشد؟ آن چیزی که من الان باید یاد بگیرم چیست؟ یک تجربه ی منفی می تواند باعث بشود چندین تجربه ی مثبت برایت اتفاق بیافتد.
• ... چیزهای بی ارزش را نچشیم(ریچارد کارلوس). این بدان معنی است که خیلی از مردم خود را درگیر استرس و به انجام رساندن کارهای بی ارزش می کنند که در نهایت در مقابل اهداف اصلی زندگی ، هیچ ارزشی ندارند وقتی آنقدر خود را درگیر این مسائل کوچک می کنیم دیگر جایی برای نیل به آرزوهایمان باقی نگذاشته ایم و از لحظات خود هیچ لذتی نمی بریم.
• ... زندگی غیر قابل پیش بینی است و ممکن است هر لحظه شما را در شیب وفراز قرار دهد. فقط بگویید "هرگز" و بعد ببینید چه اتفاقی می افتد . برای مقابله با گره هایی که زندگی در مسیر شما قرار داده است ، تنها با ذهنی باز و خوش بین ، به آنها خوش آمد بگویید !!
• ... خسته کننده ترین واژه در هر زبان " من " است . بله تصور این است که تکرار این کلمه اعتماد به نفس را بالا می برد. ولی خوب! بیشتر وقتها همه ی آن چیزیی که در مورد خود با تکرار " من " توضیح و تعریف می کنید، واقعیت ندارد! اینکه یک نفر دائما" از خود و فضایل خود تمجید و تفسیر کند ، بسیار خسته کننده و یکنواخت است . این حالت "خود محوری " است نه "اعتماد به نفس ".
• ... انسانیت مهم تر از مادیات است. اهمیت روابط اجتماعی بسیار مهم تر از درجات مادی است که هر کدام از ما در مسیر آرزوها به آنها می رسیم. بدون محبت و عشق و حمایت خانواده و دوستان در زندگی ، موفقیت های مادی ، خیلی لذت بخش نخواهد بود. با ایجاد تعادل در ملاک های برتری و ارزش های خود ، از ثبات زندگی بیشتری بهره خواهید برد.
• ... به غیر از خودتان ، هیچ کس دیگر نمی تواند شما را راضی کند ! رضایت و راحتی ذهن شما تنها به عهده خودتان است ! بله ، روابط اجتماعی ، زندگیمان را پر بار تر می کند ، اما خوب ، شاید این روابط به تنهایی باعث شادکامی و رضایت شما نشود.
• ... درجه کمال و شخصیت برای هر شخص زیباست . کلام و اعمال نیک ، به دنبال خود ، اعتماد و اطمینان دوستان را در پی دارد . برای رسیدن به این درجه ، تلاش کنید.
• ... خود ، دیگران و حتی دشمنان خود را ببخشید. انسان جایز الخطاست ، همه ما اشتباه می کنیم ، ولی با کینه توزی و یادآوری صدمات گذشته ، تنها این خودمان هستیم که از زندگی لذت نمی بریم نه دیگران !!
• ... "خنده" داروی" هر "درد" است . با خوشرویی و تبسم ، دردهای خود را درمان کنید.
• ... تغذیه خوب ، استراحت ، ورزش و هوای تازه ، را فراموش نکنیم. سلامتی خود را دست کم نگیرید . با رعایت این نکات ، از وضعیت جسمی ایده آل خود ، لذت ببرید.
• ... اراده ای مصمم، شما را به هر چیزی که می خواهید ، می رساند .هرگز تسلیم نشوید و به دنبال رسیدن به آرزوها و اهداف خود تلاش کنید.
• ... تلویزیون ، ذهن ما را بیشتر از هر چیزی نابود می کند!. از تلویزیون کناره گیری کنید و با ورزش، مطالعه و یادگیری، ذهن خود را فعال کنید.
• ... شکست را بپذیرید. از اشتباهات دیگران درس عبرت بگیریم. یکی از بودائیات پیر چنین می گوید :" یک مرد دانا کسی است که از اشتباهات خود درسی نیک بیاموزد و اما داناتر کسی است که از اشتباهات دیگران درس عبرت بگیرد".
• ... از محبت به دیگران دریغ نکنید. زندگی کوتاه است و پایان آن نامعلوم . پس سعی کنید محبت کنید تا محبت ببینید .
• ... آنچنان زندگی کنید که گویی روز آخر عمرتان است !!!. همواره سعی کنید بهترین و مهربان ترین همسر، رفیق و حتی مهربانترین و بهترین رئیس باشید، تا زمان وداع با این دنیا به دنیایی زیباتر دست یابیم.
• ... منطق داشته باشیم و چگونه استدلال کنیم و در گفتمان با دیگران شرکت کنیم و با رعایت احترام متقابل، بحث وتبادل نظر کنیم و بیاموزیم چه طور مسایل را به روش منطقی حل کنیم.
• ... شک و تردید گذرگاه خوبی است اما توقفگاه خوبی نیست. شک کردن موجب کنجکاوی و باز شدن ذهن و به شما انگیزه یادگیری و آزمایش نظرات جدید می شود تا به دیگران نگاهی منصفانه و دور از تعصب داشته باشیم. گاهی اوقات اتفاق بدی که برای ما می افتد نتیجه اطمینان و اینکه هیچ وقت فکر نکردیم که ممکن است  اوضاع بر خلاف تصور ما پیش رود. و نباید موقعیت های مبهم و بلاتکلیف را تحمل و خود را با شرایط ابهام آمیز سازگار و تغییر دهیم اما ماندن در حالت شک و عدم تلاش برای رفع آن نامطلوب است. 
• ... چطور مردم را به خودمان و فعالیتمان علاقه مند کنیم؟ این مهارتی حیاتی است که در هر مرحله از زندگی (خانواده، کار، ازدواج و…) باید به آن توجه کرد ولی جالب آن است که اکثر افراد چنین مهارتی را ندارند و آن را نادیده می گیرند. شاید بگویید این مهارتی است که بعضی از افراد با آن متولد می شوند و بقیه ما شانس داشتن آن را نداشته ایم ولی باید بدانید که این مهارت آموختنی است. توانایی حل مشکلات به کمک افراد، تاثیرگذاربودن هنگام سخنرانی ها و جلسات، تحت تاثیر قرار دادن تماشاگران، اعتمادجلب کردن و معتبر بودن و توانایی برقراری دوستی با دیگر افراد قدرتی مضاعف به شما می دهد. افراد خجالتی هیچ گاه نمی توانند از حداکثر پتانسیل و نهایت استعداد خود بهره ببرند و سیستم مدارس بچه ها را به سمت اجتماعی شدن سوق نمی دهد.
• ... چطور سریع خوانی کنیم؟ سریع خوانی و درک سریع مطالب مهارت مهمی برای زندگی امروز محسوب می شود که کم اهمیت دانستن و عدم سرمایه گذاری روی آن باعث می شود کل زندگی تان را به دنبال موفقیت بگردید. اما تصور کنید زندگی تان چه تغییر بزرگی خواهد کرد اگر بتوانید هفته ای یک کتاب مفید بخوانید و آن را بفهمید. همین موضوع در مورد کتاب های صوتی هم صادق است. اگر هر روز فقط یک ساعت را که در ماشین نشسته اید به جای گوش دادن به صدای بوق ماشین های دیگر یا به جای گوش دادن موسیقی به کتاب های صوتی گوش دهید طی مدتی کوتاه به اندازه یک نیم ترم دانشگاهی می توانید آنچه را که می خواهید بیاموزید.
• ... چطور هدف هایمان را تنظیم و زمان مان را مدیریت کنیم؟ دوست دارید بدانید در زندگی تان چطور می توانید همه کارهایتان را انجام دهید و به تمام اهدافتان برسید؟ در مدارس هیچ وقت این احساس را در بچه ها ایجاد نمی کنند که واقعا این موضوع تا چه اندازه مهم است. برای رسیدن به این توانایی باید یاد بگیرید که چند کاره بودن را حذف کنید، هر چیزی که وقت تان را می گیرد (مثل تلفن، چک کردن ایمیل و…) را قطع کنید، اولویت هایتان را فهرست بندی کنید، کارهای غیرضروری تان را در مقایسه با کارهای مهم و اصلی تان کنار بگذارید. اگر این مهارت را یاد بگیرید دیگر روزهایی را نخواهید داشت که از صبح تا شب مشغول باشید ولی در آخر به چیزی نرسیده باشید. شما به چنان سطحی از مفید بودن خواهید رسید که افراد دیگر به سختی به نیمی از آن دست پیدا می کنند.
• ... چطور اقتصاد یاد بگیریم؟ روبرت کیو ساکی می گوید: «آموزشی مفید و ثمربخش است که در آن به بچه ها دانش اقتصاد را بیاموزند و اگر چنین نباشد آن آموزش مفید نیست.» مدارس هیچ وقت در یاد دادن اینکه چطور می توان پولدار شد، موفق نبوده و راهکاری نداشته اند زیرا معلم ها خودشان پولدار نبوده اند پس نمی توانند چنین چیزی را به بچه ها آموزش دهند.
• ... چطور مذاکره کنیم؟ اگر بخواهید به اهداف مهم و معنی داری برسید باید با سایر انسان ها کار کنید. افرادی که با آنها کار می کنید چه پیمانکار باشند، چه بازاریاب باشند، چه کارمند یا کارگر و… باید بلد باشید قراردادهای مفید و سودمندی بین آنها تنظیم کنید و این یک هنر واقعی است. باید بدانید نتیجه این قرارداد چه خواهد بود؟ چطور می توانید با قرارداد کسی را استخدام کنید؟ چطور می توانید با قرارداد بستن باعث پیشرفت کارتان بشوید…
• ... چطور پس انداز و چگونه سرمایه گذاری کنیم؟ باز هم بچه ها در مدرسه یاد نمی گیرند که چگونه سرمایه گذاری کنند. همچنین هیچ وقت به این فکر نمی کنند که چطور می توانند از قدرت جریان انفعالی درآمدشان در راه موثر استفاده کنند و آن را تبدیل به یک سرمایه کنند نه اینکه فقط آن را خرج کنند.
• ... چه طور در زندگی موفق باشیم؟ هنوز خیلی از افراد زندگی شان را بر سر این مورد می گذارند که چه چیزی انسان ها را خوشحال می کند و آنها را به موفقیت می رساند. سه عامل بزرگ وجود دارد؛ سلامت، دارایی و روابط. شما باید بدانید که واقعا از زندگی تان چه می خواهید (فقط تعداد کمی از ما به این موضوع در طول دوران تحصیل?مان فکر می کنیم.) ما نیاز داریم بدانیم که چگونه موضوع های ترسناک زندگی مان را به مواردی خوب و مثبت برای خودمان تبدیل کنیم و از آنها سود ببریم. ما باید عادت های بدمان را کنار بگذاریم، باید چیزهای بدی که درگذشته برایمان اتفاق افتاده را فراموش کنیم و از آنها رها شویم و…
• ... چگونه نظرمان را بسط بدهیم؟ همه باید اصول ابتدایی بازاریابی را بلد باشند حتی اگر بازاریاب نیستند. اگر ایده ای در کارتان دارید، یا می خواهید آن را ارتقا دهید یا حتی اگر می خواهید بچه هایتان را مجاب کنید که فیلم خاصی را ببینند، نکاتی در آنهاست که مربوط به مهارت بازاریابی می شود که اگر شما آنها را نداشته باشید به هیچ وجه نمی توانید دیگران را به این موارد جلب کنید.

منبع: گردآوری از سایت های اینترنتی همراه با تغییر و اضافات

منابع مقاله نظارت، کنترل، ارزیابی و بازرسی(7)

منابع  :

1 -  سید جوادین ، سید رضا . نظارت پیش نیاز کنترل رفتاری . از سلسله مقالات دریافتی در نخستین همایش علمی و  پژوهشی نظارت و  بازرسی در سال 76 .  سایت اداره کل بازرسی بوشهر .

2 - جاسبی ، عبد الله . نظارت و کنترل در مدیریت اسلامی .

3 -  نظارت،کنترل و ارزیابی رویدادهای ورزشی  ( سایت اینترنتی مقالات مدیریت ) .

4 –  صفوی نیا ، پروین . نظارت‌ و کنترل‌ در مدیریت‌ آموزشی‌ . سایت اینترنتی سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان .

5 –  طهماسبی ، رضا .  نظارت‌ و کنترل‌ در مدیریت‌ آموزشی‌ . سایت اینترنتی سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان .

6 –  عباس زادگان ، سید محمد . مکاتب و مبانی مدیریت . چاپ دوم . تهران . شرکت سهامی انتشار . 1373 .

7 –  سید عباس زاده ، میر محمد . کلیات مدیریت آموزشی . ارومیه . انتشارات دانشگاه ارومیه . 1374 .

8 – الوانی ، سید مهدی . مدیریت عمومی . چاپ ششم . تهران . انتشارات نی . 1372 .

9 – قرائی مقدم ، امان . مدیریت اموزشی . تهران . انتشارات ابجد . 1375 .

10 - گروهی از اساتید و صاحب نظران . متون آموزشی برای تدریس در دوره های آموزشی مدیریت  پایه سطح ( 2 ) . انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی .

11 - زارعی متین ، حسن . مدیریت منابع انسانی .

12 - مانتانا ، پاتریک . فرهنگ فراگیری دانش مدیریت . ترجمه سهراب خلیلی شورینی .

13 - رضائیان ، علی . اصول مدیریت . تهران . انتشارات سمت . 1376 .

14- گروهی از اساتید و صاحب نظران . مجموعه مطالب آموزشی دوره توجیهی مدیران پایه ( روسای ادارات وهمترازان ) نظام جدید آموزش مدیران کشور . تهران . انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی . 1379.

15- معصومی ، سید حسین . نظارت و کنترل از دیدگاه اسلام . انتشارات سروش هدایت . 1378 .

16- خاکی ، غلامرضا . آشنایی با مدیریت بهره وری ( تجزیه و تحلیل آن در سازمان ) . چاپ دوم . تهران . کانون فرهنگی انتشاراتی سایه نما . 1377 .

17- آیین نامه نظارت در سازمان بهزیستی استان یزد .

18-  غلامزاده . سمینارارزیابی ( مدیریت ) عملکرد ( گرفته شده از اینترنت ).

19-  صافی ، احمد . سازمان و مدیریت در آموزش و پرورش . تهران . انتشارات ارسباران . 1380 .

20 –  عباسپور ، عباس . نظارت و راهنمایی آموزشی به عنوان رفتار سازمانی . فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش . شماره مسلسل 14 .

21 –  معین ، محمد . فرهنگ فارسی . تهران . انتشارات راه رشد . 1382 .

22 – بولا ، هـ . س . ارزیابی آموزشی و کاربرد آن در سواد آموزی تابعی . ترجمه : عباس بازرگان . تهران . مرکز نشر دانشگاهی . 1362 .

23 – آریانپور کاشانی ، عباس . آریانپور کاشانی ، منوچهر . فرهنگ فشرده انگلیسی به فارسی ( یک جلدی ) . چاپ دوازدهم . تهران . موسسه انتشارات امیر کبیر . 1367 .

24 – افشاری ، حسن . نظارت و راهنمایی تعلیماتی . اداره کل آموزش های ضمن خدمت . واحد برنامه ریزی آموزش ابتدایی .

25 -  جلیل خانی ، بهرام .        www.talebi.com

26 - دفتر بهبود مدیریت و ارزیابی عملکرد معاونت امور مدیریت و منابع انسانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور . ارزیابی عملکرد . 1382 .

27- گروهی از اساتید و صاحب نظران . متون آموزشی برای تدریس در دوره های آموزشی مدیریت  پایه سطح ( 2 ) . انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی .

28- پسران قادر ، مجید . دریچه ای به مدیریت منابع انسانی طبقه بندی و روش های اصلی ارزشیابی مشاغل . تهران . انتشارات رودکی . 1373 .

29 – خلود ، حسین . ارزشیابی برنامه های آموزشی . مدیریت امروز . دوره ششم . شماره اول و دوم .

30 – صفوی ، امان الله . نظرات معاصر در باره ارزشیابی از برنامه . فصلنامه تعلیم و تربیت . سال اول . شماره 2 و 3 .                                                            

31 – کیامنش ، علیرضا . آشنایی با الگوی ارزشیابی  CIPP   . فصلنامه تعلیم و تربیت . سال چهارم . شماره 1 و 2 .

32- جمعی از اساتید مدیریت . نگرش سیستمی ( مجموعه چهارم ) . تهران . مرکز آموزش مدیریت دولتی .

33 - مانتانا ، پاتریک . فرهنگ فراگیری دانش مدیریت . ترجمه سهراب خلیلی شورینی .

34 - فیضی ، طاهره . مبانی سازمان و مدیریت ( رشته حسابداری ) . چاپ دوم . تهران . انتشارات دانشگاه پیام نور . 1375 .  

35 – میر کمالی ، سید محمد . رهبری و مدیریت آموزشی . چاپ پنجم ( ویرایش دوم ) . تهران . نشر یسطرون . 1378 . 

36 – بهارستان ، جلیل . مطالعه تطبیقی ارزشیابی در مدیریت اسلامی و مدیریت متداول . مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ( ویژه نامه علوم تربیتی ) . دوره هیجدهم ، شماره دوم ، پاییز 1380 ( پیاپی 36 )

37 -  shekayateentezami.blog.ir

38 - https://fa.bccrwp.org/

39 - https://www.qcpage.com/

40 - http://www.isiri.gov.ir

41 – WWW.WEIDENG.NET

مقایسه ی نظارت، کنترل، ارزیابی و بازرسی(6)

  جدول مقایسه ی برخی ویژگی های نظارت ، کنترل و ارزیابی بر اساس مطالعات و تجربیات شخصی نگارنده

نظارت

1 – نظارت مقدم بر کنترل و ارزیابی است .

2 – نظارت می تواند ما را تحدودی از کنترل بی نیاز کند .

3 – نظارت در همه مراحل تصویب سیاست ها ، تعیین اهداف ، تهیه برنامه ها ، اجرای برنامه ها ، کنترل و ارزیابی نتایج برنامه ، تجدید نظر و اصلاح برنامه ها اعمال می گردد.

4 – نظارت جنبه پیشگیرانه دارد و نقش و هدایت برنامه و فعالیت ها در جهت تحقق اهداف ایفا می کند .

5 -  در نظارت راهنمایی ، مراقبت و پیشگیری از طریق دادن آموزش ، اطلاعات ، تذکر و یادآوری اعمال و سعی می شود تا سرحد ممکن سلامت انجام کار و فعالیت ها و حصول نتیجه مطلوب تضمین کند .

6 – در نظارت معمولاً داوری و قضاوت انجام نمی شود .

7 – نظارت لطیف تر از کنترل و ارزیابی است و جنبه روابط انسانی بیشتر در آن رعایت  می شود .

8 – در نظارت تقریبا توبیخ و مجازات مشاهده نمی شود .

9 – در نظارت کارکنان کمتر فکر می کنند که شخص ناظر به دنبال مچ گیری و یا اعمال اغراض شخصی ( نا عادلانه ) است . و بیش تر آن را نوعی راهنمایی و کمک می دانند .

10 – در نظارت برنده و بازنده کمتر مطرح می شود .  

11– نظارت دوره زمانی محدود و مشخص در طول مدت اجرای برنامه ندارد . و معمولا به صورت مستمر انجام می گیرد .

12 – نتیجه نظارت،  مدیریت عملکرد است . 

13 – در نظارت پاداش دادن مطرح نیست .

کنترل

1 –  کنترل مقدم بر ارزیابی است .

2 – کنترل می تواند ما را تا حدودی از ارزیابی بی نیاز کند .

3 – کنترل پس از پایان انجام هر بخشی از یک فعالیت یا از برنامه کنترل اعمال می گردد .

4 – کنترل جنبه اصلاحی دارد یعنی از طریق مقایسه نتایج حاصل از انجام بخشی از یک فعالیت یا برنامه با وضعیت مطلوب اقدام به رفع انحراف ( احتمالی ) و اصلاح می کند .

5 – در کنترل سعی بر پیدا کردن نقاط ضعف و قوت از طریق مقایسه بخشی از کار انجام شده یا برنامه اجرا شده با وضعیت مطلوب و تلاش برای رفع نقص و کمبود ها می باشد .

6 – در کنترل پیرامون بخشی از کار یا برنامه اجرا شده قضاوت و داوری به عمل می آید .

7 – کنترل معنای ضمنی نامطلوب و آزادی عمل فردی را تهدید می کند .

8 – در کنترل احتمال توبیخ و مجازات وجود دارد .

9 – در کنترل چون تا حدودی قضاوت و داوری به عمل می آید بیشتر کارمندان عمل کنترل کننده را نوعی مچ گیری و معمولا قضاوت و داوری او را تا حدودی مغرضانه و ناعادلانه تلقی می کنند .

6 – در کنترل پیرامون بخشی از کار یا برنامه اجرا شده قضاوت و داوری به عمل می آید

7 – کنترل معنای ضمنی  نامطلوب و آزادی عمل فردی را تهدید می کند .

8 – در کنترل احتمال توبیخ و مجازات وجود دارد .

9 – در کنترل چون تا حدودی قضاوت و داوری به عمل می آید بیشتر کارمندان عمل کنترل کننده را نوعی مچ گیری و معمولا قضاوت و داوری او را تا حدودی مغرضانه و ناعادلانه تلقی می کنند .

10 – در کنترل معمولا برنده و بازنده مطرح و به دنبال خود تشویق و تنبیه دارد .

11 – کنترل معمولا در دوره های زمانی محدود و مشخص در طول مدت اجرای برنامه انجام می گیرد.

12 – نتیجه کنترل ، ارزیابی عملکرد است .

13 – در کنترل خیلی کم موضوع پاداش دادن مطرح می شود .

ارزیابی

1 – ارزیابی پس از نظارت و کنترل انجام می گیرد .

2 – ارزیابی مکمل کنترل است .

3 – ارزیابی در پایان انجام یک فعالیت یا اجرای یک برنامه اعمال می گردد .

4 -  در ارزیابی ، نتایج حاصل یا به طور کلی وضعیت موجود با وضعیت مطلوب مقایسه می شود و در قضاوت نهایی ممکن است یکی از واکنش های زیر به عمل آید :

الف ) الزام به جبران انحراف مشاهده شده در نتایج حاصل از و ضعیت مطلوب .

ب ) تغییر اهداف و کاهش سطح توقعات و معیارها به دلیل عدم توانایی سیستم جهت تحقق وضعیت مطلوب .

ج ) بالا بردن سطح اهداف ، توقعات و معیارها به دلیل مشخص شدن ظرفیت ها و توانایی های بالاتر سازمان .

د ) حذف یا تغییر کامل برنامه و فعالیت مورد نظر . 

5 – در ارزیابی نیز مانند کنترل اما در سطحی وسیع تر تلاش دارد از طریق مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب نقاط قوت و ضعف را پیدا و در خصوص برنامه یا فعالیت ها تصمیم گیری نماید .

6 – در ارزیابی در مورد کل کار و برنامه اجرا شده قضاوت و داوری می شود و حکم صادر می گردد .  

7 – از آن جا که در ارزیابی ، قضاوت و داوری مشخصه ی بارزی است همانند کنترل و شاید بیشتر معنای ضمنی نا مطلوب و معمولا در افراد ایجاد نگرانی و حس ناخوشایندی را باعث می گردد .

8 – در ارزیابی احتمال توبیخ و مجازات بیش تر از کنترل است .

9 -  بیشتر کارکنان قضاوت و داوری به عمل آمده در ارزیابی را معمولا بیش از کنترل نوعی مچ گیری ، تحکم ، مغرضانه و غی منصفانه ادراک می کنند .

10 – در ارزیابی بیش از کنترل موضوع برنده و بازنده مطرح و تشویق و تنبیه به عمل می آید

11 – ارزیابی معمولا در زمان پایان اجرا برنامه یا دوره های زمانی مشخص که در  آن ها بخش مستقلی از یک برنامه به اتمام می رسد اجرا می گردد .

12 – نتیجه ارزیابی ، ارزیابی عملکرد است .

13 – معمولا پاداش دادن با ارزیابی همراه است .

بازرسی

1 – بازرسی پس از نظارت و پیش از ارزیابی نهایی اعمال می شود.

2 – بازرسی مکمل نظارت است.

 3 – بازرسی پس از تصویب سیاست ها، تعیین اهداف، تهیه برنامه ها و نقشه های کار وارد عمل می شود و تا پایان کار امکان انجام دادن آن هست.  

  4 – بازرسی در پی یافتن نقص کار است نه یافتن راه حل.

5 – بازرسی با بررسی محصول، فرایند، خدمت، یا تاسیسات یا طراحی آنها و تعیین انطباق آنها با الزامات عمومی بر مبنای قضاوت حرفه ای اظهارنظر تخصصی) نتیجه کار را گزارش می کند .

6 – در بازرسی داوری انجام می شود و به مرجع مافوق خویش گزارش می کند.

7 – بازرسی چهره ای سخت و پی جویی عیوب از خود می نمایاند.   

  8 -  در بازرسی چون یافتن عیوب هدف است احتمال برخورد و توبیخ هست.

9 – در بازرسی؛ کارکنان بازرس را مچ گیر تلقی می کنند و شاید او را به غرض ورزی کنند. 

نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی(5)

بازرسی                  Inspection

  معنی لغوی بازرسی

          در زبان فارسی برای معنی واژه بازرسی کلماتی چون؛ تفتیش، عمل بازرس، جسنجو در باره ی کسی یا چیزی، سرکشی، بررسی، رسیدگی، بازبینی، بازدید و وارسی به کار برده شده است و در زبان انگلیسی برای کلمه بازرسی علاوه بر inspection  از واژه های دیگری چون؛ audit * search *          examination * control * detection * examen * cross-examinationنیز استفاده شده است.

تعریف بازرسی

       برای بازرسی تعاریف مختلفی متناسب با زمینه کاربرد آن ذکر شده که به برخی از آنها اشاره می شود:

1 - در اصطلاح حقوق جزایی به اقداماتی گفته می شود که مامورین ذی صلاح حسب مجوز یا دستور مقام قضایی در جهت کشف آلات و ادوات و ادله جرم و نیز اموال حاصله از جرم با رعایت موازین شرعی و قانونی در منزل و مخفیگاه متهمین و مظنونین به ارتکاب جرم معمول می دارند. این اقدام، از مهمترین و حیاتی ترین اقدامات قضایی در کشف بزه و دلایل و آثار جرم است و تاخیر در اجرای آن لطمه بزرگی به روند تحقیقات وارد می آورد. بازرسی یا تفتیش یکی از اعمالی است که در فرآیند تعقیب جرم جای دارد. (37)
2 - بازرسی عملی است برای ارزیابی ، از جمله دیگران ، شغل ، اشیاء ، سیستم ها ، افراد و ساختمان ها تا ببیند آیا از دستورات ، استانداردهای کیفیت ، مقررات ، قوانین و قوانین پیروی می شود.(38)

3 – تعریف بازرسی در ISO/IEC 1700 ISIRI/: بررسی طراحی محصول، فرآیند، خدمت، یا تاسیسات یا طراحی آنها و تعیین انطباق آنها با الزامات مشخص شده یا الزامات عمومی بر مبنای قضاوت حرفه ای(اظهار نظر تخصصی) (39)

4 – بازرسی بررسی طراحی، محصول، خدمات، فرآیند و یا کارخانه و تعیین انطباق آنها با الزامات معین یا بر پایه اظهار نظر تخصصی با الزامات عمومی است. بازرسی فرآیندها شامل کارکنان، تسهیلات، فناوری و روش شناسی(متدلوژی) می باشد. (40)

5 - کیلفورد ماتیوس : بازرسی کردن یعنی بررسی سلامت و ارزیابی تجهیزات از نظر سازگاری و تناسب آنها با اهداف از پیش تعیین شده.(41)

 

6 - ویلیام وینچل : در فرآیندهای تولید بازرسی به معنای کسب یک سری اطلاعات از خروجی فرآیند است. به تعبیر دیگر طی عملیات بازرسی، آنچه تولید شده است با آنچه که باید تولید شود، مقایسه می گردد.(41)

 

7 - بازرسی(  ISO8402) فعالیت هایی شامل اندازه گیری، آزمایش، آزمون یا سنجش ویژگی های یک موجودیت (شامل محصول، سازمان، خدمت یا شخص) و مقایسه نتایج با الزامات مشخص شده برای  تصدیق نمودن اینکه انطباق برای هر یک از ویژگی ها برقرار شده است یا نه.(41 )

 

8 - بازرسی( ISIRI/ISOO9000 ) ارزیابی انطباق از طریق مشاهده و قضاوت همراه با اندازه گیری، آزمایش یا مقایسه با شاخص، هر کدام که مقتضی باشد.(41 )

 

9 - بازرسی( IFIA) فرآیندی است که در آن یک سازمان عضو فدراسیون با استفاده از دانش و نظرات  تخصصی خود نسبت به آزمایش یا نظارت بر شرایط، محصولات، خدمات، روش های اجرایی یا عملکردها با هدف جمع آوری اطلاعات برای شرکت اصلی و یا نمایندگان او اقدام می کند.(41)

مقایسه و نتیجه گیری

     دکتر سید محمد میر کمالی در مقایسه ی نظارت و کنترل چنین می نویسد : " معمولاً اصطلاحات نظارت و کنترل بر امور با هم مورد استفاده قرار می گیرند . عده ای از صاحب نظران نیز معتقد به جدایی مفهوم آن هستند . گاهی اوقات از کلمه نظارت معنی نظارت و کنترل و از مفهوم کنترل معنی نظارت و کنترل ادراک می شود . به هر حال ، اگر چه هر یک از اصطلاحات نظارت و کنترل دارای معانی متفاوتی هستند ، اما در عین حال کاملاً بهم مربوط و وابسته هستند . اما از نظر ما،نظارت و کنترل یعنی ، بازدید و مراقبت از طرز پیشرفت اجرای عملیات با مقایسه با وضع مطلوب و تغییر و تصحیح عملیات به منظور جلوگیری از انحرافات از تحقق اهداف سازمان آموزشی است . 

           تعریف فوق ، از دو قسمت تشکیل شده است ، قسمت اول آن مربوط به کسب اطلاعات از طریق مشاهده و بررسی وضع موجود و تعیین پیشرفت کارها با مقایسه با وضع مطلوب است که نظارت نامیده می شود . قسمت دوم تعریف به معنی بازگردانیدن سیستم آموزشی به شکل درست و مطلوب آن از طریق کارهای تصحیح کننده است که یک جریان عملیاتی و اجرایی می باشد . پس به طور کلی ، نظارت یک امر مشاهده ای و پژوهشی است که در نهایت به کسب اطلاعات از وضع موجود و مقایسه آن ها با شکل مطلوب منجر می شود . چنان چه در مقایسه با وضع مطلوب ، انحراف یا مشکلی مشاهده شود ، با اعمال کنترل ، مدرسه به وضع درست و مورد نظر بر می گردد . چه بسا به علت عدم مشاهده انحراف ، نیاز به کنترل و تصحیح عملیات نباشد . بنابراین ، نظارت مقدم بر کنترل و به عبارتی مهم تر از آن می باشد ، به همین دلیل با نظارت های درست و مستمر ، شاید به اعمال کنترل نیازمند نباشیم . " ( 35 )

      اما ارزیابی بر خلاف نظارت و کنترل که در آغاز و در جریان کار انجام می شوند، در پایان کار تحقق می یابد و نتایج حاصل از آن نه تنها در تشویق و تنبیه مورد استفاده قرار می گیرد بلکه ممکن است موجب تغییراتی در برنامه کار گردد. ولی بازرسی در سازمانها معمولا پس از آغاز کار(برخلاف نظارت که ممکن است حتی در مراحل تصمیم گیری و تهیه برنامه کار هم اعمال می شود و به طور مستمر) و در جریان آن نه به طور مستمر بلکه در قالب یک برنامه زمانی یا به صورت مخفی و اغلام نشده انجام می شود و گرچه مانند نظارت، کنترل و ارزیابی نتایج حاصل از بررسی خود را با معیارهای از پیش تعیین شده مفایسه می کند؛ اما معمولا ییشر به دنبال یافتن عیوب و نواقص کار و گزارش آنهاست تا ارایه راه حل برای اصلاح امور و شاید به همین دلیل باشد که در بین برخی از کارنان از آن مچ گیری برداشت و نسبت به بازرسان بدبین و شاید آنها را مغرض تلقی کنند.

   لذا در پایان در قالب جدول زیر به صورت مختصر به مقایسه چهار مفهوم نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی می پردازیم :

نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی(4)

ارزیابی     Evaluation

 معنی لغوی ارزیابی

            هر چند که دو واژه ( ارزیابی و ارزشیابی ) در عمل به طور مترادف مورد استفاده قرار می گیرند ، ولی باید توجه داشت که واژه ارزشیابی از نظر واژه شناسی تعریف نشده است . در صورتی که ، واژه ارزیابی معادل « بررسی کردن ارزش چیزی » تعریف شده است             ( فرهنگ معین ) . از این رو ، ترجمه ی ارزیابی در برابر واژه انگلیسی  evaluation  قرار داده شده است . ( 22 ) همچنین در فرهنگ انگلیسی به فارسی آریانپور واژه های  evaluate   و  evaluation   معنی شده اند به : ارزیابی کردن ، تقویم کردن ، قیمت کردن ، سنجیدن ، شماره یا عدد چیزی را معین کردن و ارزیابی و سنجش . ( 23 )

 تعریف ارزیابی

1-  ارزیابی‌ عملکردفرایندی‌ است‌ که‌ درآن‌ مدیران‌ وسرپرستان‌ رفتار کارکنان‌ را مشاهده‌ و بررسی‌ می‌کنند تا بتوانند بازخوردهای‌ لازم‌ را دربارة‌ نقاط‌ قوت‌ و ضعف‌ رفتارشان‌ به‌ آن ها ارائه‌ کنند . ( 18 )

2- ارزیابی‌ عملکرد عبارتست‌ از تعیین‌ درجه‌ کفایت‌ و لیاقت‌ کارکنان‌ از لحاظ‌ انجام‌ وظایف‌ محوله‌ و قبول‌ مسئولیت ها در سازمان‌ که‌ این‌ ارزیابی‌ باید به‌ طور عینی‌ و منظم‌ انجام‌ پذیرد . ( 18 )

3- ارزیابی‌ عملکرد « یعنی‌ سنجش‌ نسبی‌ عملکرد انسانی‌ در رابطه‌ با نحوة‌ انجام‌ کار مشخص‌ در یک‌ دوره‌ زمانی‌ معین‌ درمقایسه‌ با استاندارد انجام‌ کار و همچنین‌ تعیین‌ استعداد و ظرفیت های‌ بالقوه‌ فرد به‌ منظور برنامه‌ ریزی‌ در جهت‌ به‌ فعلیت‌ در آوردن‌ آن ها »  .       ( 18 )            

4 - ارزیابی عملکرد عبارت است از یک سیستم بازخور که دربرگیرنده ارزیابی مستقیم عملکرد اشخاص یا سازمان هامی باشد . ( 25 )

5- ارزیابی عملکرد ، به مجموعه اقدامات و فعالیت هایی اطلاق می‌گردد که به منظور افزایش سطح استفاده بهینه از امکانات و منابع در جهت دستیابی به هدف ها و شیوه‌ای اقتصادی توام با کارایی و اثر بخشی صورت می‌گیرد .

6- ارزیابی عملکرد به مجموعه اقدامات و اطلاعاتی اطلاق می گردد که به منظو افزایش سطح استفاده بهینه از امکانات و منابع در جهت دست یابی به هدف ها به شیوه ای اقتصادی توآم با کارایی و اثر بخشی صورت می‌گیرد . به طور کلی نظام ارزیابی عملکرد را می توان فرایند سنجش و اندازه گیری و مقایسه میزان و نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب دانست ، صاحب نظران مدیریت اندازه گیری عملکرد در بخش های دولتی را چنین تعریف کرده‌اند:

اندازه گیری عملکرد تلاشی است نظامند برای دانستن این که خدمات دولتی تا چه حد جواب گوی نیازهای مردم بوده و توانایی دولت در برآورده نمودن آن تا چه اندازه است.

اندازه گیری عملکرد تلاشی ضروری برای پاسخ گویی به سوالاتی در مورد بهبود بهره ورری در قالب عباراتی نظیر کارایی، اثر بخشی و قابلیت پاسخ گویی می‌باشد.

اندازه گیری عملکرد دولت روشی است جهت تعیین این که آیا خدمات با کیفیت و یا با هزینه‌ای مناسب به جامعه ارایه می‌شود یا خیر.

7- ارزیابی عملکرد عبارت است از فرایند سنجش و اندازه گیری عملکرد در دستگاه های اجرایی در چارچوب اصول و مفاهیم علمی مدیریت برای تحقق اهداف و وظایف سازمانی در قالب برنامه‌های اجرایی .

با توجه به تعاریف فوق و اهداف ما از این ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرایی، می توان تعریفی به شرح زیر ارایه نمود:

هدف از ارزیابی عملکرد عبارت است از: سنجش، ارزش گذاری و قضاوت در خصوص عملکرد دستگاه های اجرایی کشور بر اساس قوانین و مقررات مصوب ، رویکرد معیارهای اثربخش ، کارایی، اقتصادی و اخلاقی به منظور ارتقاء کیفیت خدمات دولتی. ( 26 )

8- سیستمی است که ارزشیابی و بازبینی دوره ای ازنحوه ی انجام کار افراد در سازمان را صورت می دهد . ( 11 )    

9- فرآیندی است که به طور نظام دار به تشریح توانایی ها و ضعف های کارکنان با توجه به شغل آن ها در فواصل معین می پردازد .       ( 11 )   

10 - ارزشیابی  فرآیند جمع آوری و تفسیر نظام دار شواهدی است که در نهایت به قضاوت ارزشی با چشم داشت به اقدامی معین بیانجامد .  ( 27 )  

11-  سنجش ارزش نسبی پدیده ها با استفاده از معیارهای معین . ( 28 )

12 – ارزشیابی عبارت است از روشی که به وسیله آن میزان نزدیکی به هدف مورد نظر سنجیده می شود و درک این مساله از طریق مقایسه وضع فعلی با هدف نهایی روشن می گردد . به عبارت دیگر ارزشیابی ، مقایسه ای است بین آن چه وجود دارد و آن چه کمال مطلوب است ؛ از نظر کلی ارزشیابی را می توان سنجش کمی و کیفی رشد و یا تغییری دانست که در موضوع مورد نظر به وجود آمده است و منظور از این سنجش کسب اطمینان و ایجاد انگیزه لازم برای اجرا و یا ادامه برنامه است . ( 29 )

13 – ارزشیابی فرآیندی است که در آن ، سطوح تصمیم مورد نظر تعیین می شود ، اطلاعات مناسب برگزیده ، جمع آوری ، و تجزیه و تحلیل می گردد تا گزارشی تهیه شود که بر اساس آن تصمیم گیران بتوانند تصمیمات مناسب و مقتضی اتخاذ نمایند . ( 30 )

14 – ارزشیابی فرآیند منظمی است که در طی آن در باره ارزش ، مطلوبیت ، موثر بودن ، یا کفایت چیزی طبق ملاک ها و مقاصد معینی قضاوت و داوری می شود . این داوری مبتنی بر مقایسه دقیق داده های عینی با استانداردهای انتخابی است . تعریف دقیق آن چه باید ارزشیابی شود ، دقیق بودن هدف ها ، تعیین ملاک های ویژه ، مشاهده و اندازه گیری دقیق ، و نتیجه گیری منطقی از جمله ویژگی های عمده ارزشیابی دقیق به شمار می روند . ( 30 )

15 – ارزشیابی کنترل کیفی فرایندها و نتایج یک برنامه آموزشی است . ( 30 )

16 – ارزشیابی عبارت است از فرایند تعیین کردن ، به دست آوردن ، و فراهم ساختن اطلاعات توصیفی و قضاوتی در مورد ارزش و مطلوبیت هدف ها ، طرح ، اجرا و نتایج به منظور هدایت تصمیم گیری ، خدمت به نیازهای پاسخ گویی و درک بیش تر از پدیده های مورد بررسی . ( 31 ) 

17 – ارزشیابی عبارت از یک سلسله اقدامات رسمی به منظور بررسی عملکرد کارمندان در فاصله زمانی معین است که شامل تمامی رفتارهای فرد در ارتباط با کارکرد او در آن دوره زمانی می شود . ( 35 )

18 – ارزشیابی عبارت است از سنجش و اندازه گیری کار و نتیجه به دست آمده از کار با مقیاس و شاخصی که به توان کمیت و کیفیت مورد نظر را با دقت به گونه ای عینی و دور از داوری های شخصی و ملاک های مبهم اندازه گیری کرد . ( 35 )

19 – ارزشیابی و پاداش به معنی فرآیند مقایسه نتایج حاصله در پایان یک دوره معین با اهداف از پیش تعیین شده به منظور تعیین میزان پیشرفت ، تغییر و تجدید نظر در برنامه ها و دادن جزای مناسب با حسن و یا سوء اجرای عمل و نتایج حاصله می باشد . ( 35 )

20 - ارزیابی : داوری و قضاوت ارزشی و تخمین قیمت و ارزش کمی و کیفی چیزها و درجه بندی به وسیله ملاک و معیار معین . ( 36 )

نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی(3)

کنترل   Control

معنی لغوی کنترل

            در فرهنگ انگلیسی به فارسی آریانپور واژه   control  چنین معنی شده است : کنترل کردن ، نظارت کردن ، تنظیم کردن ، بازرسی ، کنترل ، بازبینی ، کاربری . ( 23 ) همچنین در فرهنگ فارسی معین به معنی بازرسی و تفتیش آمده است . ( 21 )

تعریف کنترل

تعاریف‌ متعددی‌ از کنترل‌ ارایه‌ گردیده‌ که‌ در ذیل‌ به‌طور مختصر به‌برخی ‌از آن‌ها اشاره‌ می‌گردد .

1 - کنترل‌ یعنی‌ بررسی‌ این‌ که‌ همه‌ چیز بر طبق‌ قوانین‌ و دستورهایی‌ که‌ قبلا تعیین‌شده‌ بود، انجام‌ می‌شود یا خیر  .

2 - کنترل‌ فرایند حصول‌ از تحقق‌ کارآمد اهداف‌ سازمان‌ است‌ .

3 -  کنترل‌ عبارت‌ است‌ از توجه‌ به‌نتایج‌ کار ( بازخورد ) و پی گیری‌ برای‌ مقایسه ‌فعالیت‌های‌ انجام‌ شده‌ با برنامه‌ها و اعمال‌ اصلاحات‌ مقتضی‌ در مواردی‌ که‌ ازانتظارات‌ انحرافی‌ صورت‌ گرفته‌ است‌ .

4 - فراگرد کنترل ‌، میزان‌ پیشرفت‌ در جهت‌ هدف‌ها را اندازه‌گیری‌ می‌کند ومدیران‌ را قادر می‌سازد انحراف‌ از برنامه‌ را به‌هنگام‌ تشخیص‌ دهند و اقدامات‌اصلاحی‌ را به‌عمل‌ آورند .

5 -  کنترل ‌، تلاش‌ منظمی‌ در جهت‌ رسیدن‌ به‌اهداف‌ استاندارد ، طراحی‌ سیستم‌ بازخورد اطلاعات ‌، مقایسه‌ی‌ اجزای‌ واقعی‌ با استانداردهای‌ از پیش‌ تعیین‌ شده‌ وسرانجام ‌، تعیین‌ انحرافات‌ احتمالی‌ و سنجش‌ ارزش‌ آن ها بر روند اجرایی‌ است‌ که‌حداکثر کارآیی‌ را در بر می‌گیرد .    

6 - نظارت‌ و کنترل‌ به‌معنی‌ بازدید و مراقبت‌ از طرز پیشرفت‌ اجرای‌ عملیات‌ درمقایسه‌ با وضع‌ مطلوب‌ و تغییر و تصحیح‌ عملیات‌ به‌منظور جلوگیری‌ از انحراف‌ ازتحقق‌ اهداف‌ سازمان‌ آموزشی‌ است‌ .

7 - کنترل‌ عبارت‌ است‌ از حصول‌ اطمینان‌ از اجرای‌ درست‌ برنامه‌ها . ( 5 )

8 – فایول کنترل را در معنای روش یا وسیله ای به کار می برد که صحت انجام امور را طبق طرح و نقشه مصوبه و تصمیمات متخذه ، احکام صادره و اصول مستقر بررسی نماید . فایول برای یک کنترل موثر در معنای فوق تحقق چهار شرط را لازم می پندارد .

اول این که کنترل با سرعت توام باشد ، دوم پی گیری گردد ، سوم این که ضمانت اجرا داشته باشد و بالاخره چهارم این که حاوی تدابیر و مقرراتی باشد که از تکرار انحرافات جلوگیری نماید . ( 6 )           

9 – کنترل عبارت است از مطابقت مراحل مختلف عملیات با اهداف از پیش تعیین شده و حصول اطمینان از پیشرفت مطلوب امور  می باشد . ( 7 ) 

10 -  کنترل فعالیتی است که ضمن آن عملیات پیش بینی شده با عملیات انجام شده مقایسه می شوند و در صورت وجود اختلاف و انحراف بین آن چه باید باشد و آن چه هست به رفع و اصلاح آن ها اقدام شود .

11 -  کنترل عبارت است از فعالیتی منظم که ضمن آن نتایج مورد انتظار در قالب استانداردهای انجام عملیات معین می شوند ، سیستم دریافت اطلاعات طراحی می گردد ، عملیات پیش بینی شده و انجام شده با هم مقایسه می گردند ، اختلافات و انحرافات مشاهده شده ارزیابی و میزان اهمیت آن ها مشخص می شوند ، و سرانجام اصلاحات لازم برای تحقق هدف ها و ماموریت های سازمان انجام می گیرند .  ( 8 ) 

12 – کنترل فرآیندی است که مدیر از طریق آن ، تطابق عملیات انجام شده را با فعالیت های برنامه ریزی شده می سنجد . ( 9 )

13- کنترل به معنای حفظ و اصلاح موازینی که مظهر عملیات مطلوب است به کار رفته است ، این موازین ممکن است محسوس و یا نامحسوس ، مبهم یا مشخص باشد . ( 15 )

14- کنترل عبارت است از یک کوشش منظم در ایجاد ضوابط عملیاتی بر اساس اهداف برنامه ، جهت طراحی یک سیستم باز اطلاعاتی به منظور مقایسه عملیات انجام یافته با استانداردهای از پیش تعیین شده که در صورت وجود انحراف میزان آن مشخص شود و در نتیجه هر نوع اقدام انجام گیرد تا اطمینان حاصل گردد که منابع به موثرترین شکل در نیل به اهداف سازمان به کار گرفته شده است .    ( 15 )

15- کنترل عبارت است از توجه به نتایج کار و پیگیری برای مقایسه فعالیت های انجام شده با برنامه ها و اعمال اصلاحات مقتضی در مواردی که از انتظارات ، انحرافی صورت گرفته است . ( 15 )

16 - کنترل تلاشی است منظم جهت رسیدن به اهداف استاندارد ، طراحی سیستم بازخورد اطلاعات ، مقایسه اجزای واقعی با استانداردهای از پیش تعیین شده ، تعیین انحرافات احتمالی و سنجش ارزش آن ها بر روند اجرایی که در بر گیرنده حداکثر کارایی است . (15 )

17 - وظیفه مدیریتی نظارت عبارت از سنجش و اصلاح عملکرد برای بدست آوردن این اطمینان است که هدف های سازمان و طرح های اجرایی آن با کامیابی به انجام رسیده است . نظارت وظیفه هر مدیر از ریاست عالی مؤسسه تا سرپرست و مدیران پایه است . ( 15 )

18- کنترل عبارت است از فعالیتی منظم که ضمن آن نتایج مورد انتظار در قالب استانداردهای انجام عملیات معین می شوند ، سیستم دریافت اطلاعات طراحی می گردد و عملیات پیش بینی شده و انجام شده با هم مقایسه می گردند ؛ اختلاف و انحرافات مشاهده شده ارزیابی و میزان اهمیت آن مشخص می شود و سرانجام اصلاحات لازم برای تحقق هدف ها و ماموریت های سازمان انجام  می گیرد .       ( 15 )

19-  کنترل عبارت است از تصمیم گیرها و برنامه ها از زمان اجرای آن ها و اقدامات لازم برای جلوگیری از انحرافات عملیات نسبت به هدف های برنامه و تصحیح انحرافات احتمالی به وجود آمده . ( 15 )

20 - کنترل حصول اطمینان از این که هدف ها و مقاصد سازمان همه روزه جامه ی عمل به خود . ( 12 )                                                                        21 - کنترل عبارت است از تعیین معیارهای عملکرد برای افراد ، اندازه گیری عملکرد و مقایسه آن با معیارها ، و اقدام برای تصحیح نقاط ضعف و پرداختن به مسائل موجود .  ( 12 )

22- کنترل کردن وظیفه ی مدیریتی ارزیابی کوشش کارکنان و انجام اقدامات اصلاحی برای حصول اطمینان بیش تر از دست یابی به  هدف های سازمان است . ( 12 )

23- عبارت است از ، مجموعه تلاشی منظم در جهت رسیدن به اهداف از پیش طراحی شده از طریق بازخور اطلاعات ، عملیات واقعی با استانداردهای از پیش تعیین شده و سرانجام تعیین انحرافات احتمالی و سپس تصحیح آن ها در راستای اهداف . ( 16 )

24- کنترل فرایندی است که عملکرد جاری را به منظور حصول اطمینان از این که منجر به وصول هدف های از پیش تعیین شده می شود ،  اندازه گیری می کند . ( 16 )

25- کنترل به معنی بازگردانیدن سیستم به شکل درست و مطلوب آن از طریق کارهای تصحیح کننده که یک جریان عملیاتی و اجرایی می باشد . ( 16 ) 

26- کنترل تلاشی است منظم با توجه به هدف های از پیش تعیین شده ، استانداردهای عملکرد را مشخص  می کند ، عملکرد واقعی را با معیارهای معین مقایسه می کند ، انحرافات و درجه اهمیت آن ها را تعیین کرده و اقدامات اصلاحی را در صورت لزوم معمول می دارد .  ( 16 )

27- کنترل تلاش منظمی است در جهت رسیدن به اهداف استاندارد ، طراحی سیستم بازخورد اطلاعات ، مقایسه اجزای واقعی با استانداردهای از پیش تعیین شده و سرانجام تعیین انحرافات احتمالی و سنجش ارزش آن ها بر روند اجرایی که در بر گیرنده حداکثر کارایی است . ( 13 )

28- کنترل یعنی بررسی میزان تحقق اهداف برنامه در اجرا و بررسی دلایل عدم تحقق اهداف و انحرافات از برنامه . کنترل شامل مراحل ذیل می باشد : 1- برپایی استانداردها و حدود انتظارات 2- ارزیابی عملکرد جاری نسبت به استانداردها و یا حدود انتظارات و تعیین انحرافات 3- اصلاح انحرافات .  ( 14 )

29- کنترل عبارت است از مقایسه عملیات پیش بینی شده با عملیات انجام شده در سازمان که در صورت وجود اختلاف ، نسبت به اصلاح آن ها اقدام می شود . یا این که کنترل تلاش منظمی است که همواره فعالیت های انجام شده در سازمان را با معیار یا استاندارد کار ( اهداف ) می سنجد . پس از سنجش می توان سه حالت را مشاهده کرد :

1 ) عملیات با اهداف و برنامه های پیش بینی شده برابر است که نشانگر فعالیت مطلوب سازمان است .

2 )  عملیات انجام شده کمتر از فعالیت هایی است که در اهداف و برنامه ها پیش بینی شده است که در این صورت لازم است انحرافات ارزش گذاری شده و نقاط ضعف عملیات معلوم و اصلاح شود .

3 )  عملیات انجام شده بیش از طرح و برنامه ها باشد که در این صورت لازم است پس از مطالعه عوامل توفیق ، نسبت به اصلاح      برنامه ها و طرح های پیش بینی شده اقدام کنیم . ( 14 )  

30 - کنترل را می توان فرایند بازبینی فعالیت ها برای کسب اطمینان از انجام فعالیت ها بر طبق برنامه دانست ، این فرایند شامل اصلاح کردن هر کاستی چشم گیر و انحرافی نیز می شود . ( 3 )   

31 - کنترل و نظارت عبارت است از فعالیتی که ضمن آن نتایج مورد انتظار در قالب استاندادهای انجام عملیات معین می شوند ، سیستم دریافت اطلاعات طراحی می گردد ، عملیات پیش بینی شده و انجام شده با هم مقایسه می گردند ، اختلافات و انحرافات مشاهده شده و ارزیابی و میزان اهمیت آن ها مشخص می شوند ، و سرانجام اصلاحات لازم برای تحقق هدف ها و ماموریت های سازمان انجام می گیرند . ( 3 )

32 - کنترل و نظارت عبارت است از : ارزیابی تصمیم گیری ها و برنامه ها از زمان اجرای آن ها و اقدامات لازم برای جلوگیری از انحراف عملیات نسبت به هدف های برنامه و تصحیح انحرافات احتمالی به وجود آمده  ( همان طور که در این تعریف ملاحظه می گردد ، ارزشیابی جزیی از نظارت و کنترل به حساب می آید . ( 2 )

33 -  فراگرد کنترل‌ میزان‌ پیشرفت‌ در جهت‌ هدف‌ها را اندازه‌گیری‌ می‌کند و مدیران‌ راقادر می‌سازد که‌ انحراف‌ از برنامه‌ را به‌موقع‌ تشخیص‌ دهند و اقدامات‌ اصلاحی‌ یاتغییرات‌ لازم‌ را به‌عمل‌ آورند .

هم‌چنین‌ ایشان‌ فراگرد کنترل‌ را شامل‌ چهار مرحله‌ می‌داند:

1 )  تعیین‌ ملاک‌ها و روش‌های‌ سنجش‌ و اندازه‌گیری‌ فعالیت‌ها

2 ) نظارت‌ عملکرد و فعالیت‌ها و سنجش‌ و اندازه‌گیری‌ آن ها

3 ) مقایسه‌ی‌ نتایج‌ حاصله‌ از سنجش‌ عملکردها با ملاک‌ها و هدف‌های‌ تعیین‌شده ‌.

4 ) اقدام‌ برای‌ تصحیح‌ عملکردها.  ( 4 )

34 - کنترل مدیریت حصول اطمینان از اثربخشی و کارایی استفاده از نیروی انسانی است . ( 33 )

35- کنترل مدیریتی فرآیندی است جهت حصول اطمینان از اینکه فعالیت های انجام شده با فعالیت های  برنامه ریزی شده مطابقت دارد . ( 34 )

36- کنترل مدیریتی تلاشی منظم است برای تعیین استانداردهای اجرای عملیات در جهت هدف های برنامه ریزی ، طراحی        سیستم های بازخورد اطلاعات ، مقایسه ی عملیات اجرا شده با استانداردهای پیش بینی شده ، تعیین میزان انحرافات و سنجش اهمیت آن ها ، و اجرای هر اقدام ضروری برای اطمینان از این که با مؤثرترین ، و کارآمدترین شیوه از کلیه ی منابع موجود برای تحقق        هدف های مشترک استفاده شده است . ( 34 )

37 –  کنترل : کنترل فعالیت ها و عملکردها به گونه ای که در مسیر استاندارد و تحقق هدف های سازمان باشد . ( 36 )

نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی(2)

 نظارت  Supervision

 معنی لغوی نظارت

          اصطلاح نظارت ( supervision   ) از دو کلمه لاتینی ( super ) به معنای بالای ، بالای سر ، در بالا و ( videre  ) به معنی مواظب بودن ، نگاه کردن ، مراقبت کردن ، بر کسی نظارت کردن و مشاهده کردن ترکیب یافته است . بعدها به تدریج در زبان انگلیسی کلمه videre به « vision » تبدیل شد و  supervision  تلویحاً به شاهدانی اطلاق گردید که توام با بینش ، دانش و آگاهی باشند .  ( 20 )

             دکتر محمد معین نیز واژه نظارت با فتح نون و کسر نون در فرهنگ فارسی خود به تفکیک چنین معنی کرده است :

نظارت ( با فتح نون ) : عمل ناظر و مقام او ، مراقبت در اجرای امور ، ...

نظارت ( با کسر نون ) : زیرکی ، فراست ، نظر کردن ، نگریستن ، نظر ، نگرش . ( 21 )

             در تاریخ تعلیم و تربیت اسلام کلمه نقابت به معنی سرپرستی ، پاسداری و نگاهداری جامعه معلمان ذکر شده است . لغت نامه آموزش و پرورش نظارت در امور آموزش را به معنای کنترل کردن آورده است که روند امور در حال اجرا ارزشیابی می شود تا اطمینان حاصل شود که مطابق با طرح و دستور العمل پیشرفت می نماید . ( 24 )

             مفهوم نظارت در معنای عام ، وسعت و شمول گسترده ای دارد . تمام سازمان ها ، اعم از بزرگ و پیچیده تا کوچک و سالم ، دولتی و غیر دولتی ، صنعتی یا آموزشی و انتفاعی و غیر انتفاعی ، برای دستیابی به اهداف خود به نظارت و راهنمایی در امر مدیریت نیاز دارند . معمولاً در این معنا اصطلاح نظارت مترادف با کنترل به کار برده می شود . شاید دلیل اصلی این صاحب نظران عام سازمان و مدیریت ، ارتباط و وابستگی بسیار نزدیک هر دو مفهوم برای کاربردی یگانه باشد . کنترل غالبا ً معنای ضمنی نامطلوبی دارد ؛ زیرا به نظر می رسد اعمال کنترل آزادی عمل فردی را تهدید می کند . حال آن که نظارت با در نظر گرفتن جوانب اساسی روابط انسانی در سازمان ، تلویحاً بر آن است تا حرمت و شان و مقام انسان در سازمان را نیز مد نظر و توجه قرار دهد . ( 20 )

 تعریف نظارت   

            نظارت در معنی و مفهومی مستقل از کنترل کمتر تعریف شده است و در بیش تر تعاریف موجود همواره نظارت را هم معنی و مترداف با کنترل مورد توجه قرار داده اند . در این جا به بعضی از تعریف ها که نظارت در معنی و مفهومی ( تقریباً ) غیر از کنترل در نظر گرفته اند ؛ اشاره می شود .

1 -  نظارت : مراقبت مستمر بر اجرای امور با نگاه دقیق و زیربینانه در خصوص آنچه انجام گرفته و آنچه باید انجام می گرفت ( انطباق عملکرد با وظائف ) . ( 17 )

2- نظارت کوششی است که مدیر در جهت تطبیق عملیات با برنامه انجام می دهد تا میزان صحت و سقم فعالیت ها را بدست آورد . در نظارت موارد زیر مورد توجه قرار می گیرد :

نظارت ، عملیات و برنامه را با یکدیگر تطبیق می کند .

نظارت ، میزان سلامت یا بیماری دستگاه و فعالیت ها را مشخص می سازد .

نظارت ، توان واحدهای مختلف را در انجام کارها بیان می دارد .

نظارت ، مقدار پیشرفت عملیات و فاصله آن را تا هدف روشن می نماید .

نظارت ، لزوم هدایت خواهی و ظرفیت هدایت پذیری را بدست می آورد .

3- نظارت چیزی نیست جز ارسال پیام هایی که به طور موثر رفتار گیرنده پیام ها را تغییر دهد . ( 17 )

4- نظارت فرق بین ثمر بخش و کوشش بی ثمر را بیان می کند . ( 17 )

5- نظارت عبارت است از اینکه نظام در زمینه هدف های مورد نظر از انحراف حفظ شود . ( 17 )                 

6 - نظارت استصوابی : مراقبت داشتن ناظر بر اقدامات متولی و تصویب کردن اعمال وی پیش از اجرای آن ، بدین صورت که متولی پیش از اقدام به هر عملی با ناظر مشورت می کند و در صورت موافقت وی عمل می نماید و متولی بدون موافقت ناظر نباید به هیچ کاری اقدام بکند . ( 15 )

6 -  نظارت اطلاعاتی : مراقبت داشتن ناظر بر اعمال متولی است در امور وقف ، بدین صورت که از اقدام متولی آگاه گردد و لیکن تصویب اعمال متولی از طرف ناظر لازم نیست . ( 15 )

7- نظارت و کنترل به معنی بازدید و مراقبت از طرز پیشرفت اجرای عملیات با مقایسه وضع مطلوب و تغییر و تصحیح عملیات به منظور جلوگیری از انحراف از تحقق اهداف سازمان است .  ( 10 )

8- نظارت کسب اطلاعات از طریق مشاهده و بررسی وضع موجود و تعیین پیشرفت کارها با مقایسه با وضع مطلوب نظارت نامیده می شود که مقدم بر کنترل و به عبارتی مهم تر از آن می باشد به همین دلیل با نظارت های درست و مستمر ، شاید به اعمال کنترل نیازمند نباشیم .    ( 10 )

11- نظارت فرایند کسب آگاهی از عملکرد واقعی و مقایسه آن با اهداف و عملکرد مطلوب و تصحیح اشتباهات و انحرافات می باشد . ( 11 )

12- نظارت را به مفهوم مقایسه عملیات انجام شده ، با معیارهای تعیین شده در هر سازمان گفته اند تا از این طریق بتوان به اقدامات اصلاحی و به موقع برای جلوگیری از اشتباهات و انحرافات دست زد . ( 19 )

13 -  نظارت عبارت است از این که نظام در زمینه هدف های مورد نظر از انحراف حفظ شود . ( 15 )

14 -  وظیفه مدیریتی نظارت عبارت از سنجش و اصلاح عملکرد برای به دست آوردن این اطمینان است که هدف های سازمان و  طرح های اجرایی آن با کامیابی به انجام رسیده است . ( 15 )

15- نظارت فرایندی است که راهنمای تعلیماتی از طریق آن به جمع آوری اطلاعات در باره فعالیت های آموزشی ، پرورشی و اداری مدیران و معلمان در محیط های آموزشی می پردازد . منظور چنین اقداماتی ، مطالعه وضع موجود مدارس ، تعیین میزان پیشرفت امور و مقایسه آن با وضع مطلوب می باشد که بوسیله مشاهده ، مصاحبه و مشورت با کارکنان مدرسه ، دانش آموزان و اولیای آنان عملی      می گردد . چنانچه در برسی ها و مقایسه ها ، کاستی ها ، مشکلات و یا انحرافاتی مشاهده گردد با اتخاذ تدابیر مقتضی سعی می شود که فعالیت های مختلف به طرف وضع مطلوب سوق داده شوند . ( 32 )

16 – نظارت : حمایت ، هدایت و تقویت افراد در مسیر رشد ( حرفه ای – سازمانی ) و کنترل فعالیت ها در جهت نیل به هدف های سازمان و بهبود مدیریت . ( 36 )

نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی(1)

بسم الله الرحمن الرحیم

نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی(1)

حسین حیدری تبار(استرون)

کارشناس ارشد مدیریت آموزشی

چکیده

            وجود شباهت های مفهومی بین نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی و کاربرد رایج آن ها در گفتگوها ( غلط مصطلح ) موجب شده است که بعضی صاحب نظران ( به رغم اذعان به وجود تفاوت های مفهومی و عملی بین آن ها ) مفاهیم مذکور را هم معنی و مترادف به کار ببرند . که این امر می تواند موجب تسری و تعمیم آثار سوء یا حداقل ادراک منفی که افراد نسبت به یک متغیر دارند ، به متغیر دیگر منتقل گردد . لذا در این نوشتار تلاش شده است ضمن بیان معنی لغوی و تعاریف واژه های فوق ، آن ها را با هم مقایسه و برای هر یک ویژگی های خاصی ارایه شود .   

واژه های کلیدی : نظارت ، کنترل، ارزیابی( ارزشیابی) و بازرسی .

مقدمه

     صاحب نظران اداره سازمان ها می گویند : اگر نمی توانید چیزی را اندازه گیری کنید ، فراموشش نمایید . یعنی اگر مدیریت نتواند نشان دهد که : چه کاری انجام می شود ؟ چگونه انجام می شود ؟ به وسیلة چه کسانی  و به چه منظوری انجام می شود ؟ آیا منطبق با برنامه ها و در جهت کسب هدف انجام می شود ؟ آیا فعالیت ها قابل اندازه گیری هست ؟ ( 1 )

          هر سازمانی جهت تحقق اهدافی موجودیت می یابد . و رفتار افراد شاغل در آن تابع موازین و مقرراتی است . و محقق شدن اهداف نیز در گرو رفتار درست افراد در راستای اجرای برنامه ها می باشد . لذا اجرای صحیح برنامه ها و رفتار مطلوب کارکنان وظیفه سنگین و کلیدی است که بایستی از طریق مراقبت دقیق و مستمر فرآیند کار ، مقایسه وضع موجود با وضعیت مطلوب و اصلاح و بهبود حاصل گردد .

           یکی از وظایف اساسی مدیریت ؛ نظارت ، کنترل، ارزیابی و بازرسی است که بدون آن تحقق اهداف مدیریت امکان پذیر نخواهد بود . به طوری که بدون توجه به این جزو ، سایر اجزای مدیریت ، مثل ؛ برنامه ریزی ، سازماندهی و هدایت نیز ناقص بوده و تضمینی برای انجام درست آن ها وجود ندارد . در حقیقت زمانی که یک برنامه تهیه شد و برای اجرای آن سازماندهی به عمل آمد و رهبری و هدایت آن مشخص شد ، انتظار این است که هدف های برنامه تحقق پیدا کند و در اجرای برنامه ، اطمینان وجود داشته باشد که روند حرکت دقیقاً به سوی اهداف تعیین شده می باشد . گاهی ممکن است حتی جزئیات برنامه به صورت دقیق اجرا گردد اما جهت گیری کلی در اجرای برنامه دارای انحراف بوده و ما را از هدف دور سازد . اطمینان از این که اجرای برنامه و هدایت آن درست صورت می گیرد و در صورت مشاهده انحراف ، اقدام لازم برای تصحیح آن به عمل می آید ، نیازمند فرآیندی است که آن را نظارت و کنترل می نامند. ( 2 )

          شاید به جرات بتوان ادعا کرد انجام هیچ فعالیتی در سازمان قرین توفیق نخواهد بود مگر این که کنترل و ارزیابی های لازم نسبت به آن  به عمل آمده باشد . به کمک کنترل است که مدیریت نسبت به نحوه تحقق هدف ها و انجام عملیات آگاهی یافته و قدرت پی گیری و عند الزوم سنجش و اصلاح آن ها را پیدا می کند. کنترل و ارزیابی ابزار کار مدیران در رده های مختلف سازمانی از مراتب عالی تا رده های سرپرستی است و لزوم آن را در مراتب مختلف به سادگی می توان احساس کرد . سازمان بدون وجود یک سیستم موثر کنترل در تحقق ماموریت های خود موفق نبوده و نمی توان از منابع خود به درستی استفاده کند . ایجاد فرایند کنترل و ارزیابی به تفکر خلاق نیاز دارد، چه سوال هایی باید پرسیده شود ؟ چگونه می توان به پاسخ آن ها دست یافت ؟ ارزیابی و کنترل همچنین به توجه دقیق و تفصیلی درباره روش ها و شیوه تحلیل اطلاعات نیاز دارد . ( 3 )

           بنابراین این نظارت بر عملکرد و اداره منابع انسانی سازمان ها ضرورت یافته و عنوان برنامه رسمی و منظمی که جهت سنجش هزینه ها ، منافع اداره سازمان ها و امور کارکنان تنظیم شده و امکان مقایسه کارآیی و اثربخشی سازمان و کارکنان را با برنامه ها و عملکرد گذشته سازمان تعریف می نماید . منظور اساسی از نظارت و سنجش برنامه ها و فعالیت های سازمان ها و افراد ، تدارک اطلاعات جهت بازخورد و در نهایت بهبود امور کارکنان است . ( 1 )

          شاید مهم ترین مسئله ای که وجود کنترل را ضروری می سازد ، آن است که پیش بینی ها و برنامه های عملیاتی در سازمان همواره با درصدی از خطا توام است و برای رفع این خطاها و اصلاح عملیات ، کنترل تنها راه چاره است . ( 4 ) گر چه ضرورت و اهمیت انجام دادن نظارت ، کنترل، بازرسی و ارزیابی برنامه ها ، فعالیت ها و افراد بر کسی پوشیده نبوده و باوری است فراگیر ، اما ؛ همان گونه که در مطالب فوق نیز مشاهده  می شود ، بعضی بین مفاهیم مذکور تفاوتی ( شاید هم با اغماض ) قایل نشده و حتی هم معنی و مترادف به کار  می برند . در این نوشتار سعی بر آن خواهد بود که علاوه بر نقل تعاریف مختلف نتیجتاً به ارایه مرز بندی ما بین آن ها ( نظارت ، کنترل ، ارزیابی و بازرسی ) بپردازیم .